Beleidsmaatregelen
Hoe we kwetsbare soorten beschermen tegen uitsterving via de CITES-conferentie
Hoe we kwetsbare soorten beschermen tegen uitsterving via de CITES-conferentie
3 november 2025
Elke drie jaar komen mensen van over de hele wereld bij elkaar met één doel: soorten beschermen tegen overexploitatie door internationale handel.
De Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, CITES) klinkt technisch – en dat is het ook – maar simpel gezegd is dit het forum waar beslissingen worden genomen over het wel of niet beschermen van bepaalde diersoorten tegen handel.
Deze beslissingen hebben gevolgen voor veel diersoorten, waaronder de meest bedreigde dieren ter wereld, en zijn van invloed op het voortbestaan van deze diersoorten in de toekomst.
IFAW neemt al meer dan dertig jaar als waarnemende organisatie deel aan dit forum. Onze expertise helpt vertegenwoordigers van regeringen bij het vormen van aanbevelingen, het verstrekken van gegevens en het pleiten voor betere bescherming van bedreigde diersoorten.
Dit jaar wordt de 20e Conferentie van Partijen (CoP20) gehouden in Samarkand, Oezbekistan, van 24 november tot 5 december 2025. IFAW-experts zullen daarbij aanwezig zijn om regeringen op te roepen om krachtige maatregelen te nemen om kwetsbare soorten te beschermen. Dit zijn soorten die al op het punt van uitsterven staan en soorten die zonder onmiddellijke bescherming snel zullen volgen.
Een aantal diersoorten die voor IFAW prioriteit hebben in november zijn haaien, olifanten, neushoorns en giraffen. Ook focussen we op dieren die worden getroffen door de handel in exotische huisdieren, vooral soorten die slechts in één land voorkomen.
Manta zwemt in de oceaan. Foto: © Vanessa Mignon
Haaien en roggen
Over de hele wereld zien we een zorgwekkende afname van soorten die cruciaal zijn voor de gezondheid van onze planeet, zoals haaien en roggen, die een belangrijke rol spelen in het behoud van de ecosystemen in de oceanen.
IFAW roept regeringen op om zeven voorstellen te steunen die de handel in producten van verschillende haaiensoorten en roggensoorten willen verbieden of reguleren. De meeste van deze soorten staan op de rode lijst van IUCN als bedreigd of ernstig bedreigd.
Hieronder valt ook het opnemen van de oceanische witpunthaai in Bijlage I. Dit is het hoogste beschermingsniveau, waarbij internationale handel verboden is. Ondanks dat het een van de meest beschermde haaiensoorten ter wereld is, wordt hij nog steeds veel gevangen.
Manta's (roggen), duivelsroggen en walvishaaien worden ook voorgedragen voor opname in Bijlage I. Walvishaaien zijn heel belangrijk voor het ecotoerisme in veel landen, maar worden nog steeds bedreigd door de handel in hun vinnen. Door decennialange niet-duurzame handel zijn deze soorten met uitsterven bedreigd.
Bijna alle soorten van de rogfamilie Rhinidae – 17 van de 18 – zijn nu ernstig bedreigd, grotendeels door de hoge marktwaarde van hun vinnen. IFAW is voorstander van een jaarlijks exportquotum van nul om de commerciële handel tijdelijk stop te zetten. Dit zou deze soorten de kans geven om zich te herstellen tot een niveau waarop duurzame handel mogelijk is.
Ruwe zwelghaaien en haaien van het geslacht Mustelus (uit de familie gladde haaien) worden voorgesteld voor opname in Bijlage II. Dit is nodig om de handel in deze bedreigde soorten te reguleren. Mustelus-haaien worden veel verhandeld voor hun vlees en kleine vinnen, terwijl ruwe zwelghaaien worden gevangen voor hun leverolie.
Het is essentieel om deze soorten beter te beschermen om de niet-duurzame wereldwijde handel in hun vinnen, vlees en andere lichaamsdelen in te perken, voordat de vraag ervoor zorgt dat ze uitsterven.
Hoffmannluiaard hangt ondersteboven in een boom.
Handel in exotische huisdieren
De internationale handel in levende dieren die worden verkocht als exotische huisdieren, brengt wilde populaties steeds meer in gevaar.
Veel inheemse soorten zijn populair in de handel in exotische huisdieren vanwege hun zeldzaamheid en unieke eigenschappen. Hoewel deze dieren in hun eigen land vaak worden beschermd, worden ze vaak illegaal uit het wild gevangen en vervolgens witgewassen (legaal gemaakt) via de handel in dieren die in gevangenschap zijn gefokt.
Dit geldt bijvoorbeeld voor galapagoslandleguanen, waarvoor IFAW regeringen vraagt om het voorstel te steunen om ze van Bijlage II naar Bijlage I te verplaatsen. Dit beschermt deze endemische soort (die alleen op de Galapagos voorkomt) tegen de dreiging van de illegale handel en zorgt ervoor dat er beter wordt gekeken naar onrechtmatige beweringen over de handel in dieren die in gevangenschap zijn gefokt.
Ook gekko's uit het Australische geslacht Saltuarius is een geslacht van hagedissen die behoren tot de gekko's worden voorgesteld voor opname in CITES. Australië heeft strenge nationale wetgeving die de export van inheemse wilde dieren voor commerciële doeleinden verbiedt. Toch worden deze soorten nog steeds verkocht op digitale platforms en op huisdierenbeurzen zonder dat er ooit een wettelijke exportvergunning is afgegeven. Dit is slechts één voorbeeld van hoe smokkelaars alles doen om de zeldzame dieren te krijgen die ze willen.
Ten slotte zal IFAW het opnemen van tweevingerige luiaards in Bijlage II ondersteunen. Deze dieren worden steeds vaker geëxporteerd als huisdieren en voor de toeristische handel. Er is dringend behoefte aan regulering van de internationale handel om te voorkomen dat het aantal verhandelde luiaards verder toeneemt. Het is belangrijk om de illegale handel en halt toe te roepen om te verhinderen dat de populatie uiteindelijk afneemt.
Een Afrikaanse olifant met grote slagtanden die bijna de grond raken, lopend door de vlaktes van Amboseli National Park. Deze zeldzame ‘big tuskers’ hebben genetisch unieke ivoren slagtanden en moeten zeker worden meegenomen in inspanningen voor natuurbehoud, omdat hun aantal sterk daalt. Foto: © Donal Boyd
Olifantenivoor en neushoornhoorn
IFAW gaat regeringen opnieuw aansporen om voorstellen af te wijzen die het mogelijk maken om voorraden olifantenivoor en neushoornhoorn die eigendom zijn van de overheid te verkopen.
Elke legale handel biedt criminelen de kans om gestroopte slagtanden van olifanten en hoorns van neushoorns op de markt te brengen, terwijl ze de populaties van neushoorns en olifanten in gevaar brengen. Dit is precies wat er gebeurde toen regeringen bij CITES in 2008 toestemming gaven voor de verkoop van opgeslagen ivoor. We zagen tien jaar lang een golf van stroperij op Afrikaanse olifanten, die nu pas begint af te nemen. Dit is een fout die regeringen niet mogen herhalen, gezien het grote risico dat dit met zich meebrengt voor deze toch al kwetsbare diersoorten.
Een giraf loopt rond in het open landschap van Amboseli National Park, Kenia. Foto: © Donal Boyd
Giraffen
De giraf is in 2019 op de CITES-lijst Bijlage II gezet nadat het aantal giraffen flink was verminderd. Sommige wetenschappers noemen het een ‘stille uitsterving’. Hoewel de giraf pas een paar jaar geleden op de lijst is gezet, willen sommige landen in zuidelijk Afrika de bescherming van hun giraffenpopulaties afschaffen tijdens de komende CoP20. IFAW zal er bij regeringen op aandringen om dit voorstel tegen te werken.
De opname in Bijlage II is belangrijk, omdat het eerder onmogelijk was om de omvang van de internationale handel in giraffenproducten te bepalen, en daarmee de invloed die dit heeft op de afname van de giraffenpopulaties. De handel wordt vooral gedreven door de vraag naar botten, snijwerk van botten en stukken huid.
Hoewel IFAW de inspanningen van Zuid-Afrikaanse landen om alle giraffenpopulaties te beschermen erkent en toejuicht, zou het bij een herziening van de lijst moeilijk worden om onderscheid te maken tussen de verschillende soorten die worden verhandeld.
Deze strengere beschermingsmaatregelen zijn van cruciaal belang om te voorkomen dat deze soorten verder in gevaar komen. Ze helpen ook bij het bestrijden van de illegale handel in wilde dieren, een van de grootste en meest winstgevende criminele activiteiten wereldwijd.
Gerelateerde content
Zonder jouw steun kunnen wij ons werk niet doen. Geef nu voor het verbeteren van de leefomstandigheden voor dieren.