Wat is stroperij?

De definitie van stroperij is niet altijd duidelijk. Simpel gezegd is het het illegaal jagen op of vangen van dieren die niet van jezelf zijn. We gaan in dit artikel dieper in op wat stroperij is en hoe het dieren over de hele wereld beïnvloedt.

Wat betekent stroperij?

Stropen is het illegaal jagen op of vangen van dieren die niet van jezelf zijn. In veel gevallen gaat het om het doden van dieren met de bedoeling om hun vlees, hoorns, schubben of andere lichaamsdelen te verkrijgen. In andere gevallen gaat het om het levend vangen van dieren, die vervolgens worden verhandeld voor de illegale handel in exotische huisdieren, voor gebruik in entertainment of toerisme en voor andere uitbuitingsdoeleinden, zoals het aftappen van gal uit beren.

Elke diersoort die wettelijk is beschermd of aan iemand toebehoort, kan het slachtoffer worden van stroperij. Niet alleen dieren worden gestroopt; het kunnen ook planten zijn. Sommige bomen worden gestroopt voor hun hout en sommige kleinere planten, zoals venusvliegenvangers, worden gestroopt en commercieel verhandeld voor decoratieve doeleinden.

Stropen heeft niet alleen betrekking op landdieren, maar ook op vissen en andere water- of zeedieren. In het zeerecht verwijst stroperij naar illegaal vissen of jagen in het water. Vissen kan illegaal zijn in bepaalde gebieden vanwege beperkingen die door landen zijn opgelegd in territoriale wateren. Het kan ook illegaal zijn om op bepaalde vissoorten te jagen in bepaalde periodes van het jaar of in grotere aantallen dan vastgestelde quota.

Waarom gebeurt stroperij?

Er zijn verschillende oorzaken voor stroperij. De vraag naar dieren en hun lichaamsdelen ligt aan de basis van het probleem; als niemand gestroopte diersoorten zou willen, zouden stropers geen reden hebben om op ze te jagen of ze te vangen.

Voor voedsel

Deze vraag ontstaat om verschillende redenen. Ten eerste worden veel dieren gestroopt voor bushmeat, het vlees van wilde diersoorten voor menselijke consumptie. Bushmeat is afkomstig van verschillende dieren, waaronder apen, schubdieren, slangen en giraffen. In sommige afgelegen gebieden is bushmeat de enige betrouwbare bron van proteïnen voor mensen. Dit betekent dat veel gemeenschappen afhankelijk zijn van de jacht op wilde dieren. Deze jacht is vaak illegaal en wordt daarom beschouwd als stroperij.

Stropen gebeurt om vergelijkbare redenen ook in de oceaan. Veel vissoorten hebben sterk uitgedunde populaties die niet zullen herstellen als ze in grote aantallen bejaagd blijven worden. Landen leggen daarom beperkingen op aan de jacht in bepaalde perioden van het jaar of stellen een quotum. Vis is echter, net als bushmeat, een belangrijke eiwitbron in veel gemeenschappen, dus illegale visvangst komt vaak voor. Eieren van zeeschildpadden worden ook vaak gestolen om te eten.

Voor medicinaal gebruik

Er is daarnaast vraag naar delen van dieren en planten in de traditionele geneeskunde. In sommige culturen gelooft men dat bepaalde delen van dieren, zoals olifantenivoor of tijgerbot, een geneeskrachtige werking hebben. Ze worden vaak vermalen tot poeders en gecombineerd met andere ingrediënten, en vervolgens gebruikt om verschillende kwalen te behandelen. Dierlijke lichaamsdelen kunnen ook worden gebruikt als afrodisiaca of als voedingssupplementen voor andere doeleinden. 

Als statussymbool

Veel dieren worden gestroopt zodat hun lichaamsdelen gebruikt kunnen worden voor decoratieve of ceremoniële doeleinden. Tijgerhuiden worden in sommige culturen bijvoorbeeld beschouwd als luxe decoratie. Ivoor van olifanten wordt gebruikt in handvatten van dolken, houtsnijwerk en andere soorten ornamenten. In het verleden werden ook pianotoetsen gemaakt van ivoor. Sommige soorten vissen, zoogdieren en reptielen worden gestroopt om kleding, schoenen en handtassen van te maken. Vaak wordt het gebruik van dierlijke lichaamsdelen in luxe artikelen beschouwd als symbool van hoge status.

Het stropen van levende dieren wordt vaak gedreven door de handel in exotische huisdieren. Veel wilde dieren, waaronder primaten, grote katachtigen, schildpadden, vogels en kikkers, zijn zeer gewild als huisdier, ondanks de gevaren die ze vormen voor mensen. Omdat ze niet gedomesticeerd zijn, hebben deze dieren behoeften waarin meestal niet kan worden voorzien in gevangenschap. Hun verzorging is duur en de dieren kunnen lang leven; sommige exotische huisdieren kunnen zelfs langer leven dan hun eigenaar. Tijdens de handel worden deze dieren vaak slecht behandeld, en veel dieren sterven dan ook. Veel dieren worden gestroopt voor de handel in ‘huisdieren’ als ze nog heel jong zijn. Dit gaat vaak gepaard met het afmaken van hun ouders, zoals in het geval van orang-oetans.

Als inkomstenbron

Niet alleen de vraag is een oorzaak van stroperij, het zijn ook de behoeften van de stropers zelf. Het is een ingewikkelde kwestie, omdat veel stropers afhankelijk zijn van stroperij als bron van inkomsten. Dit is vooral op plaatsen waar droogte, armoede en conflicten tussen mensen en wilde dieren voorkomen. 

Wat het probleem nog erger maakt, is dat er vaak te weinig geld is voor maatregelen die stroperij zouden kunnen voorkomen, zoals het creëren en onderhouden van beschermde gebieden, en er is vaak een gebrek aan steun voor rangers.

Hoe wordt er gestroopt?

Stropen gebeurt op verschillende manieren. Het is doorgaans een sterk georganiseerde misdaad waarbij grote internationale netwerken betrokken zijn. Dieren en hun lichaamsdelen worden op dezelfde manier verhandeld als drugs, wapens en mensen.

Sommige stropers gebruiken wapens om dieren rechtstreeks aan te vallen, terwijl anderen vallen zetten, zoals valstrikken gemaakt met draden. Vaak hebben vallen en strikken gevolgen voor dieren die niet het directe doelwit van de stropers zijn. Het vangen van levende dieren veroorzaakt vaak sterfgevallen onder dieren die niet het doelwit zijn, zoals de ouders van een jonge aap.

Hoe is stroperij ontstaan?

In het Europa vóór de 20e eeuw verboden grootgrondbezitters de jacht op hun eigendommen voor iedereen behalve zichzelf. Boeren uit de lagere klasse, die meestal geen land hadden, jaagden illegaal op deze eigendommen om in hun levensonderhoud te voorzien. Ze waren ervan afhankelijk als bron van proteïne. Stropen werd een ernstig misdrijf met zware straffen, omdat de landeigenaren niet wilden dat hun wildvoorraad opraakte.

Tegenwoordig wordt stropen meestal gedaan als hobby of voor winst. In plaats van individuen die jagen om in hun levensonderhoud te voorzien, wordt stroperij meestal uitgevoerd door grote, sterk georganiseerde internationale criminele netwerken. Gestroopte dieren en hun lichaamsdelen worden over de hele wereld verhandeld, en sinds de opkomst van internet gebeurt de handel in wilde dieren ook online.

Waarom is stroperij een probleem? 

Stroperij wordt een groot probleem als het een onhoudbaar niveau bereikt, wat betekent dat er meer dieren worden gedood of uit het wild worden gehaald dan er kunnen worden gecompenseerd. Dit bedreigt het voortbestaan van dier- en plantensoorten, waarvan er veel al kwetsbaar of bedreigd zijn.

Stroperij vormt niet alleen een existentiële bedreiging voor individuele soorten, maar ook voor de wereldwijde biodiversiteit. We hebben biodiversiteit nodig voor een gezonde planeet, en om ecosystemen overal ter wereld te ondersteunen. Mensen zijn zelfs afhankelijk van biodiversiteit, omdat dieren, planten en andere organismen essentiële ecosysteemdiensten leveren zoals het verschaffen van voedsel, water, grond en schone lucht. Het behoud van biodiversiteit is bovendien cruciaal voor het vastleggen van koolstof en het beperken van klimaatverandering.

Stropen is ook een probleem op het gebied van dierenwelzijn. Het is ongelooflijk pijnlijk en traumatiserend voor een dier als zijn slagtanden of gewei worden afgesneden, als hij wordt weggerukt bij zijn familie of als hij getuige is van de dood van zijn ouders. Zelfs als het dier het zelf overleeft, kunnen ervaringen als deze hem voor de rest van zijn leven beïnvloeden.

Stroperij doodt dus niet alleen individuele dieren. Het vernietigt ook de levens van dieren die niet het doelwit zijn, het beschadigt ecosystemen en het bedreigt rangers die werken om dieren te beschermen.

Hoe kunnen we stroperij stoppen? 

Om stroperij een halt toe te roepen is de medewerking nodig van overheden, parken, bedrijven, internationale organisaties en gemeenschappen.

Opsporing en handhaving

Het versterken van handhaving is een belangrijke manier om stroperij een halt toe te roepen. IFAW werkt samen met lokale gemeenschappen en rangers. We bieden training, begeleiding, apparatuur en infrastructuur aan natuurbeschermingsautoriteiten, grenswachters en andere wetshandhavers. We verzamelen en analyseren ook informatie over criminele netwerken, en ondersteunen overheden bij het plannen van handhavingsacties.

Daarnaast werkt IFAW aan het tegengaan van online wildlifecriminaliteit. Dit kan alleen worden gedaan met de medewerking van grote technologiebedrijven en overheden. We werken eraan om cybercriminelen te pakken en het voor hen moeilijker te maken om wilde dieren en hun lichaamsdelen online te verhandelen.

We werken er ook aan om het beleid rondom de bescherming van wilde dieren over de hele wereld vorm te geven. Veel landen hebben wel wetten om dieren te beschermen of beschermde gebieden, maar ze besteden niet genoeg geld aan het handhaven van deze bescherming. Naast ons werk in de bronlanden (waar de dieren leven), voeren we ook beleidswerk uit op smokkelroutes en in de consumptielanden om de vraag naar gestroopte dieren te ontmoedigen.

Vraag verminderen

Op de lange termijn is het ook nodig om de vraag naar wilde dieren en hun lichaamsdelen te verminderen. Dat doen we door gemeenschappen voor te lichten over de illegale handel in wilde dieren, de gevaren van exotische huisdieren en hoe ze de producten die afkomstig zijn van stroperij kunnen vermijden.

Gemeenschappen en rangers helpen

Omdat de behoefte aan inkomsten een van de hoofdoorzaken van stroperij is, werkt IFAW ook samen met gemeenschappen aan het vinden van alternatieve, diervriendelijke inkomstenbronnen en geven we gemeenschappen voorlichting over het belang van wilde dieren en biodiversiteit.

Bovendien steunen we degenen in de frontlinie die zich inzetten om stroperij tegen te gaan voordat het gebeurt. Wildlife rangers hebben ongelooflijk gevaarlijk werk. Zij doen het noodzakelijke om te voorkomen dat er op dieren wordt gejaagd of dat ze verstrikt raken in valstrikken. IFAW ondersteunt rangers in het verbeteren van hun leefomstandigheden, wat leidt tot het redden van de levens van talloze wilde dieren.