Strikkenpatrouille: de zoektocht naar de stille moordenaars van wilde dieren

Even buiten Kaapstad, een stad die omgeven wordt door een van de meest unieke natuurgebieden ter wereld, gaan criminelen meedogenloos te werk in hun jacht op wilde dieren. Hun favoriete wapen is de (val)strik. 

Valstrikken zijn stille en onzichtbare moordenaars en een zeer wrede vorm van stroperij. De stropers gebruiken allerlei soorten materiaal waarmee een strop kan worden gemaakt en plaatsen ze bij paden en struikgewas waar veel dieren langskomen. Eenmaal gevangen dieren maken geen schijn van kans en staan vaak een pijnlijke dood te wachten. 

Toen ik op een mistige ochtend op strikkenpatrouille ging met rangers en experts van Cape Leopard Trust, Cape Nature en de Drakenstein Municipality Conservation Division, ontdekte ik dat deze vorm van stroperij niet alleen in de afgelegen wildernis plaatsvindt, maar ook vlak buiten bewoond gebied. Een paar minuten buiten Paarl bijvoorbeeld, een plaats 50 kilometer van Kaapstad. 

bezaaid met valstrikken en karkassen 

Tegen 7:30 uur ging de strikkenpatrouille de steile, rotsachtige flank van Paarl Rock op. Hier leven inheemse diersoorten, zoals de Kaapse klipdas, kleine antilopen zoals de Kaapse duiker, de grijsbok en de klipspringer, stekelvarkens, bavianen, caracals (een soort wilde katten) en soms luipaarden. 

De rangers en experts kamden het dichte struikgewas uit en wisten in totaal 29 wildstrikken te verwijderen in een gebied van nog geen vijf vierkante kilometer. 

Tijdens een tweede zoektocht later die ochtend werden tragisch genoeg vier kadavers gevonden in het struikgewas bij een commerciële wijngaard. De drie Kaapse duikers en de grijsbok (allemaal kleine antilopen) zaten vast in een gebied van nog geen 500 vierkante meter dat was vergeven van valstrikken. 

ondraaglijk lijden en een zinloze dood 

Begin 2022 werd een luipaard (door IUCN als kwetsbaar geclassificeerd), dat Paarl Rock Nature Reserve vermoedelijk als leefgebied had, door een wildstrik gedood. Ook een aantal caracals in de wijdere Winelands-regio zijn dit lot ondergaan.

Privéterreinen, zoals landbouwgronden en de beroemde Kaapse wijngaarden, grenzen vaak aan beschermde gebieden. Zo ook het paardensportcentrum Klein Landskroon, dat aan het Paarl Mountain Nature Reserve grenst. Hier hebben de eigenaren onlangs een Kaapse duiker aangetroffen in een strik. De hond van het gezin raakte zwaar gewond nadat hij twee keer in een strik op hun terrein vast kwam te zitten. Zijn baasjes kwamen op zijn angstige gejank af, wat zijn leven heeft gered. 

Uit onderzoek (uitgevoerd in 2017/18 door Cape Leopard Trust in de West-Kaap) is gebleken dat dieren veelal worden gevangen voor bushmeat, soms voor hun huid en zelden voor gebruik in traditionele medicijnen. 

Wat het geheel nog tragischer maakt, is dat strikken vaak niet worden gecontroleerd als ze eenmaal zijn geplaatst. Hierdoor sterven wilde dieren een zinloze dood, omdat ze nooit worden geconsumeerd of gebruikt. Op patrouille kwamen we dieren tegen die op de wreedst mogelijke manier aan hun einde waren gekomen en weg lagen te rotten. 

snelle actie nodig 

Het materiaal dat voor deze valstrikken wordt gebruikt, is in overvloed aanwezig. Denk aan oude landbouwhekken die door nieuwe worden vervangen zonder dat het oude draad veilig wordt verwijderd. Denk aan staven en steunen om de wijnstokken omhoog te houden en perstouw voor het binden van hooibalen. Met al deze materialen kunnen effectieve strikken worden gemaakt. Doordat er zoveel materiaal voor het grijpen ligt, worden er ook veel strikken gevonden. 

Het is duidelijk dat we geen tijd te verliezen hebben. De strikkenpatrouille waaraan wij deelnamen, was slechts één van de zeventien patrouilles die in een maand tijd in de omgeving van Kaapstad zijn uitgevoerd. In totaal werden 165 valstrikken opgespoord en vernietigd. 

Het is een race tegen de klok om wilde dieren tegen deze vorm van stroperij te beschermen. Daarom heeft IFAW de handen ineengeslagen met Cape Leopard Trust. We steunen hen in hun werk voor het behoud van roofdieren, zoeken samen naar oplossingen voor mens-dier-conflicten en doen er alles aan om het illegaal doden van wilde dieren tegen te gaan. 

Zo hebben we een mobiel veterinair noodteam opgezet dat samenwerkt met landeigenaren en natuurbeschermingsorganisaties. Dit team kan snel in actie komen om wilde dieren uit valstrikken te bevrijden, hun wonden te verzorgen en levens te redden.