is de giraf een bedreigde diersoort?

Wordt de giraf met uitsterven bedreigd?

Dat is een ingewikkeld verhaal. Er leven nog ongeveer 68.000 giraffen in het wild. Maar het aantal giraffen is in de laatste dertig jaar dramatisch afgenomen – met zo'n 40%. Dit wordt ook wel "stil uitsterven" genoemd, omdat het om zo'n geleidelijke afname gaat dat de meeste mensen het niet doorhebben. Maar gelukkig zijn er ook milieuorganisaties die wél aan de bel trekken, of zeg maar: hun nek uitsteken. Het is het bekende verhaal: verlies van leefgebied, maatschappelijke onrust en stroperij. Maar omdat er pas in 2019 beschermende maatregelen voor de giraf zijn getroffen (dankzij de grote inzet van IFAW en de al eerdergenoemde milieuorganisaties), is het nog lastig om echt goed grip te krijgen op de illegale handel in lichaamsdelen van de giraf.

Het is echt ingewikkeld

Op grond van de Conventie Inzake de Internationale Handel in Bedreigde Uitheemse Dieren en Planten (CITES) moet iedereen die internationaal wil handelen in giraffen aantonen dat die handel legaal en duurzaam is. De milieuorganisaties (daar zijn ze weer!) zien dit als winst, omdat het eerder niet mogelijk was om te onderzoeken in hoeverre de afname van de populatie giraffen het gevolg was van handel of van andere factoren. De V.S. is het enige land dat cijfers heeft bijgehouden over de handel in giraffen en uit die cijfers blijkt dat er in tien jaar tijd bijna 40.000 giraffenproducten zijn verhandeld.

Allesbehalve fair trade 

Welke lichaamsdelen van de giraf worden er verhandeld en zijn daarmee aantrekkelijk voor stropers? Voor de giraf geldt hetzelfde als voor de slagtanden van olifanten. In de internationale handel is er veel vraag naar beensnijwerk en trofeeën. Eerder noemden we al de bijna 40.000 producten. Daarbij ging het om 21.402 beensnijwerken, 3.008 huiden en 3.744 jachttrofeeën, afkomstig van 3.751 giraffen – en dat is nog maar een voorzichtige inschatting. 

Daarom stelt Matt Collis, Plaatsvervangend Vice President Natuurbehoud bij IFAW, ook dat “opname in Appendix II [door CITES] een belangrijke stap is om de handel in giraffen te reguleren en illegale en onhoudbare handel te voorkomen. Alleen zo is het mogelijk om deze iconische diersoort te behouden voor toekomstige generaties.”

Niet kwaad worden, maar actie ondernemen (of allebei)

CITES maakt gebruik van een Appendix-systeem waarin diersoorten afhankelijk van de mate van bedreiging in categorieën worden ingedeeld. In Appendix II zijn soorten opgenomen die nu niet onmiddellijk met uitsterven worden bedreigd, maar wel dat risico lopen als de handel nu niet streng wordt gereguleerd. De beschermde status houdt weliswaar geen volledig handelsverbod van lichaamsdelen van giraffen in, maar zorgt er in ieder geval wel voor dat de populatie niet door de handel verder afneemt. Bovendien worden er nu wereldwijd cijfers bijgehouden die anders niet beschikbaar zouden zijn geweest. Sinds 2016 zijn giraffen als kwetsbare diersoort opgenomen op de Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) en een aantal ondersoorten heeft de status bedreigd of ernstig bedreigd. 

Weetje: Officieel bestaat er maar één soort giraf, maar ze hebben eigenlijk negen ondersoorten, stuk voor stuk 'keystone species' die een belangrijke rol spelen binnen hun ecosysteem.

Andere factoren die een rol spelen

Een andere belangrijke factor is dat giraffen maar weinig jongen krijgen. De draagtijd van de giraf is ongeveer 15 maanden en meestal wordt er maar één kalfje geboren. Een vrouwtjesgiraf krijgt in haar hele leven (gemiddeld) vijf tot zes kalfjes, maar vaak blijft maar de helft in leven. Daar komt nog bij dat de giraf al in zeven Afrikaanse landen is uitgestorven. Nog niet eens zolang geleden strekte het verspreidingsgebied van de giraf zich uit over grote delen van de semi-aride savannes en beboste gebieden van Afrika. Als wij de giraf willen behouden voor de toekomst, moeten wij hem nu goed beschermen.

Samen in actie komen

Voor het beschermen van deze dieren zijn getrainde rangers met een goede uitrusting een absoluut vereiste. Daarom werken wij samen met en ondersteunen wij parkrangers, lokale gemeenschappen en wetshandhavers. Door informatie met elkaar te delen en gebruik te maken van hightech gegevens slagen wij er zo samen in om criminaliteit voor te zijn en stropen te voorkomen.

Wat kun jij doen?

Het trainen van de rangers, een goede uitrusting, de technologie, alles kost geld. Met jouw donatie help je ons om onze programma's en projecten voor natuurbehoud voort te zetten en giraffen en andere wilde dieren te beschermen.