Is de giraf een bedreigde diersoort?

Gelukkig zijn er ook natuurorganisaties die wél aan de bel trekken, of zeg maar: hun nek uitsteken. Bij IFAW zetten we ons in voor het beschermen van giraffen en het voorkomen dat de populatie nog verder afneemt. Dit doen we via praktische inspanningen voor natuurbehoud, samenwerkingen met lokale gemeenschappen en campagnes voor beter beleid.

In Afrika werken we samen met rangers om gewonde of kwetsbare giraffen op te sporen en te redden. In 2023 hebben we rangers geholpen om water te brengen naar 12 masaigiraffen die door omheiningen van boeren waren afgezonderd van hun waterbronnen. We hebben ook bijgedragen aan beleidswijzigingen die ten goede komen aan giraffen.

De levens van giraffen worden verstoord door onder andere het verlies van hun leefgebied, stroperij, droogte, mens-dier-conflicten en burgerlijke onrust. Lees hieronder meer over de bedreigingen voor giraffen.

Hoeveel giraffen zijn er nog?

In het wild leven nog ongeveer 117.000 giraffen. De populaties van sommige ondersoorten nemen echter zo sterk af dat ze met uitsterven worden bedreigd. Dit is hoeveel giraffen er volgens de meest recente schattingen nog over zijn van elke soort:

• 45.400 masaigiraffen
• 11.048 Somalische giraffen
• 10.173 angolagiraffen
• 1.400 kordofangiraffen
• 1.399 rothschildgiraffen
• 455 nubische giraffen
• 425 tsjaadgiraffen
• 420 Thornicrofts giraffen

Deze lijst bevat alle ondersoorten die door IUCN zijn beoordeeld. In 2016 hebben onderzoekers van de Giraffe Conservation Foundation echter genetisch bewijs gevonden dat giraffen uit vier verschillende soorten bestaan in plaats van één.

Op basis van deze info kan IUCN de manier waarop ze giraffen indelen wijzigen voor hun volgende beoordeling halverwege 2025. Ze zullen giraffen waarschijnlijk opsplitsen in de volgende vier soorten:

• Masaigiraffe (Giraffa tippelskirchi)
• Noordelijke giraffe (Giraffa camelopardalis)
• Somalische giraffe (Giraffa reticulata)
• Zuidelijke giraffe (Giraffa giraffe)

Is de handel in giraffen (nog steeds) legaal?

Op grond van de Conventie Inzake de Internationale Handel in Bedreigde Uitheemse Dieren en Planten (CITES) moet iedereen die internationaal wil handelen in giraffen aantonen dat die handel legaal en duurzaam is. Giraffen zijn beschermd onder Bijlage II, wat betekent dat ze als bedreigd worden gezien, maar niet per se met uitsterven worden bedreigd – hoewel ze wel zouden kunnen uitsterven als de handel niet streng wordt gereguleerd.

Natuurbeschermers zien dit als winst, omdat het eerder niet mogelijk was om te onderzoeken in welke mate de afname van de populatie giraffen te wijten was aan de handel.

De Verenigde Staten (VS) is het enige land dat cijfers bijhoudt over de handel in giraffen. Uit die cijfers blijkt dat er in tien jaar tijd, tussen 2006 en 2015, bijna 40.000 giraffenproducten zijn verhandeld.

Waarom jagen stropers op giraffen?

Net zoals olifanten worden gestroopt voor hun ivoren slagtanden, jagen stropers op giraffen voor hun botten. Er is een flinke internationale handel in houtsnijwerk en trofeeën gemaakt van giraffenbotten. Voor de handel in de bijna 40.000 artikelen die door de VS werden geïmporteerd, werden op zijn minst 3.751 giraffen gedood. Onder deze producten waren 21.402 beensnijwerken, 3.008 huiden en 3.744 jachttrofeeën.

In 2019 werden giraffen eindelijk beschermd tegen de handel door de opname van CITES. “De vermelding in Bijlage II [van CITES] is een belangrijke stap om de handel in giraffen te reguleren en illegale en onhoudbare handel te voorkomen. Alleen zo is het mogelijk om deze iconische diersoort te behouden voor toekomstige generaties”, zegt Matt Collis, Senior Director of Policy bij IFAW, na de overwinning voor giraffen tijdens CITES COP18.

Wat zijn andere bedreigingen voor giraffen?

Trage voortplanting

Een bijkomend probleem voor de giraffenpopulaties is dat de dieren zich langzaam voortplanten en maar weinig jongen krijgen. Een vrouwtjesgiraf is ongeveer 15 maanden zwanger en meestal wordt er maar één kalfje per keer geboren. Een giraf krijgt gedurende haar hele leven gemiddeld vijf kalfjes, maar helaas overlijdt waarschijnlijk de helft van hen al voordat ze volwassen zijn.

Droogte

De aanhoudende droogte in de Hoorn van Afrika, vooral in Kenia, bedreigt het leven van veel giraffen. Tussen juni en november 2022 zijn in Kenia meer dan 6.000 dieren omgekomen door de droogte, waaronder 93 bedreigde masaigiraffen. Deze droogte is de ergste die de regio in veertig jaar heeft meegemaakt.

Mens-dier-conflicten

Nu waterpoelen en rivieren opdrogen, trekken deze giraffen naar gebieden waar mensen wonen, op zoek naar water. Dit leidt vaak tot conflicten, omdat er voor zowel mensen als dieren te weinig grondstoffen zijn. Conflicten tussen giraffen en mensen die ze als een bedreiging zien, kunnen voor beide partijen dodelijk zijn.

Ziekte

Naast deze bedreigingen hebben giraffen ook last van een wijdverspreide huidziekte die wonden veroorzaakt. Door versnippering van hun leefgebied komt inteelt vaker voor, waardoor ze vatbaarder worden voor ziektes.

Hoop voor giraffen

IFAW en andere natuurorganisaties blijven strijden om giraffen te beschermen. Lees hieronder wat er zoal wordt gedaan voor deze wilde dieren.

Giraffen kunnen worden toegevoegd aan de Amerikaanse Endangered Species Act

Na veel campagnevoeren door IFAW en andere natuurbeschermingsorganisaties, en omdat de giraffenpopulaties afnemen, heeft de Amerikaanse Fish and Wildlife Service (FWS) onlangs voorgesteld om verschillende ondersoorten van giraffen op de federale beschermingslijst te zetten.

De FWS heeft voorgesteld om alle drie de ondersoorten van de noordelijke giraffe uit West-, Centraal- en Oost-Afrika als bedreigde diersoort op te nemen in de Endangered Species Act (ESA). Dit adviseren ze:

• Bedreigd: tsjaadgiraffen, Kordofangiraffen en Nubische giraffen
• Bedreigd met een 4(d)-regel: Somalische giraffen en Masaigiraffen

De FWS raadt aan om Somalische giraffen en masaigiraffen op te nemen als bedreigde diersoorten met speciale beschermingsmaatregelen via sectie 4(d) van de ESA. Dit betekent dat de Amerikaanse minister van Binnenlandse Zaken beschermende regels moet maken die nodig zijn om bedreigde diersoorten te behouden.

Deze aanbeveling is belangrijk omdat de Endangered Species Act is bedoeld om bedreigde en met uitsterven bedreigde soorten in binnen- en buitenland te helpen beschermen, ook al komen de dieren van nature niet voor in de VS. De ESA maakt deel uit van de inzet van de VS om met uitsterven bedreigde soorten te beschermen.

Verschillende internationale verdragen en overeenkomsten die de VS met andere landen heeft gesloten, zijn ook een belangrijk onderdeel van deze inspanningen.

Hoewel de ESA alleen geldt voor mensen die onder de Amerikaanse jurisdictie vallen, kan het opnemen van giraffen op de lijst van bedreigde of met uitsterven bedreigde diersoorten helpen om:

• Amerikaanse importvergunningen in te voeren om illegale jacht en handel in giraffen in hun natuurlijke leefgebied te verminderen.
• Onderzoek naar giraffen in de VS en wereldwijd te ondersteunen.
• Financiering en financiële steun te bieden voor programma's ter bescherming van giraffen.

Nu vragen we de FWS om de volgende stap te zetten en giraffen de bescherming te geven die ze verdienen.

IFAW beschermt giraffen in hun natuurlijke leefgebied

Wat kun jij doen voor giraffen?

Ook jij kunt in actie komen voor giraffen. Hoewel de dieren nog niet direct met uitsterven worden bedreigd, kan dat in de komende jaren wel gebeuren als er niks wordt gedaan tegen de stroperij en het verlies van hun leefgebied.

In de VS vragen we de regering om giraffen als bedreigd dier op te nemen in de Endangered Species Act (ESA). Als dat gebeurt, zou dat een einde maken aan een groot deel van de handel in giraffenproducten die het land binnenkomt.

Een van de dingen die jij kunt doen is geen producten kopen die onderdelen van giraffen bevatten. Het beëindigen van de handel in giraffeproducten begint met het verminderen van de vraag. Let dus goed op als je bijvoorbeeld op vakantie souvenirs koopt.

Je kunt ook rangers ondersteunen in hun levensreddende werk. Elke dag werken ze onvermoeibaar om giraffen en andere kwetsbare dieren te beschermen. Draag nu bij aan het trainen van de rangers, het verzorgen van de nodige uitrusting en technologie, het tegengaan van stroperij en het beschermen van wilde dieren overal ter wereld.