bescherming van giraffe om ‘stil uitsterven’ te voorkomen

(Genève, Zwitserland) - Er is grote voortgang geboekt voor de giraffe tijdens de 18e Conferentie van de Partijen (CoP) van de Conventie Inzake de Internationale Handel in Bedreigde Uitheemse Dieren en Planten (CITES) in Genève, nu regeringen voor het eerst een voorstel hebben aangenomen om de giraffe als bedreigde diersoort te classificeren en ongereguleerde handel tegen te gaan.

Bij giraffen is er sprake van zogenaamd ‘stil uitsterven’. Het aantal giraffen is de afgelopen 30 jaar met 40% drastisch gedaald vanwege internationale handel in hun lichaamsdelen, verlies van habitat, maatschappelijke onrust en illegale jacht.

Matt Collis, directeur International Policy van IFAW en hoofd van de delegatie van IFAW bij CITES, is blij met het besluit: “Dit is een mijlpaal voor het behoud van giraffen. Het was van vitaal belang om de giraffe de status van bedreigde diersoort toe te kennen, omdat wij op dit moment geen goed beeld hebben in hoeverre de grote afname van de populatie het gevolg is van handel.

Wat we wel weten, is dat handel een belangrijke factor is, omdat in de Verenigde Staten, het enige land dat momenteel gegevens verzamelt over handel in giraffen, in tien jaar tijd bijna 40.000 giraffeproducten zijn verhandeld. Opname in Appendix II is een belangrijke stap om de handel in giraffen te reguleren en illegale en onhoudbare handel te voorkomen. Alleen zo is het mogelijk om deze iconische diersoort te behouden voor toekomstige generaties.”

Het voorstel voor opname in Appendix II werd ingediend door de Centraal Afrikaanse Republiek, Tsjaad, Kenia, Mali, Niger en Senegal. Het voorstel werd met 106 stemmen voor, 21 stemmen tegen en zeven onthoudingen aangenomen. Bij een eerdere stemming over een voorstel om de bescherming van de giraffe te beperken tot een ondersoort buiten Zuid-Afrika werd het quorum niet gehaald.

Opname in Appendix II, zoals is voorgesteld door een aantal Afrikaanse landen, houdt weliswaar geen volledig handelsverbod in lichaamsdelen van giraffen in, maar zorgt er in ieder geval voor dat de populatie niet verder afneemt. Bovendien wordt er nu een beeld gevormd op basis van cijfers wereldwijd, die anders niet beschikbaar zouden zijn geweest.

Ooit strekte het verspreidingsgebied van de giraffe zich uit over grote delen van de semi-aride savannes en beboste gebieden van Afrika. Nu zijn de giraffen alleen nog meer ten zuiden van de Sahara te vinden en is hun oorspronkelijke leefgebied sterk afgenomen door bevolkingsgroei en ander grondgebruik.

Er wordt niet alleen gejaagd op giraffen vanwege hun vlees, botten, huid en staart voor lokaal gebruik, maar er is ook veel internationale handel in beensnijwerk en trofeeën.

Momenteel heeft slechts één giraffesoort met negen ondersoorten de status van bedreigde diersoort. Sinds 2016 staan zij als kwetsbaar op IUCN Rode Lijst en een aantal ondersoorten heeft de status bedreigd of ernstig bedreigd. Vijf van de negen ondersoorten hebben slechts nog een kleine populatie in het wild en bij vier ondersoorten is er een dalende trend in de populatie. De gevolgen van handel zijn bij alle soorten zichtbaar.

Tussen 2006 en 2015 werden er 39.516 voorwerpen van giraffen, inclusief dode en levende dieren, lichaamsonderdelen of afgeleide producten, geïmporteerd door de VS. Dit staat gelijk aan ten minste 3.751 individuele giraffen, uitgaande van een conservatieve schatting op basis van alleen lichamen en trofeeën. Hieronder vallen ook 21.402 beensnijwerk, 3.008 huiden en 3.744 jachttrofeeën. Deze cijfers zijn afkomstig uit het US Law Enforcement Management Information System dat gegevens bijhoudt over producten van wilde dieren. 

Maar de handel vindt niet alleen in de VS plaats. Onlineonderzoek, dat als samenvatting was opgenomen in het voorstel voor bescherming van de giraffe, wees uit dat in totaal 321 giraffeproducten voor verkoop werden aangeboden door handelaren in zeven EU-landen (België, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk). Hieruit blijkt dat er ook in Europa duidelijk een markt is.

Giraffen hebben een laag voortplantingssucces en dat maakt ze kwetsbaar voor overexploitatie. De draagtijd bedraagt ongeveer 15 maanden en meestal wordt er slechts één kalfje geboren. Een kalf blijft zo'n 22 maanden bij zijn moeder. Giraffen in het wild worden zo'n 25 jaar oud en in totaal krijgen vrouwtjes meestal maar vijf of zes kalfjes. En van deze kalfjes zal misschien maar de helft overleven.

Het voortbestaan van veel andere dieren die voor hun lichaamsdelen of levend worden verhandeld, is in belangrijke mate afhankelijk van beslissingen die tijdens dit overleg worden genomen door de aanwezige regeringsvertegenwoordigers van het gros van de 183 leden. Zij zullen onderhandelen over de voorstellen die op tafel liggen. Dit is de langste agenda van CITES tot nu toe en het overleg zal doorlopen tot woensdag 28 augustus.

Collis: “Door de illegale en onhoudbare handel in wilde dieren, het verlies aan habitat en andere bedreigingen door menselijk toedoen worden veel diersoorten nu in hun voortbestaan bedreigd. Het is van vitaal belang dat bij de komende CoP de landen er alles aan gaan doen om onze meest kwetsbare diersoorten te beschermen.''

Op de agenda staan verder nog voorstellen over de otter, neushoorn en olifant.