10 projecten voor het redden van bedreigde wilde dieren

Een van de grootste bedreigingen voor Afrikaanse savanneolifanten, en veel andere wilde dieren, is de versnippering van hun leefgebied.

Wat betekent dit?

Olifanten zijn 's werelds grootste landdieren en hebben veel ruimte nodig. Hun leefgebied kan wel 11.000 vierkante kilometer groot zijn. Ze hebben deze grote delen van de Afrikaanse savanne nodig om voedsel, water en partners te vinden. Terwijl ze door de savanne trekken, vervullen olifanten een essentiële taak: ze dienen als ecosysteemingenieurs die het plantenleven en de bodem veranderen, wat voordelig is voor mensen en dieren. Het beschermen van olifanten beschermt hierdoor indirect ook talloze andere diersoorten, en het bevordert de biodiversiteit.

Door menselijke ontwikkeling en droogte worden de leefgebieden van olifanten echter steeds kleiner en vallen ze uiteen in steeds kleinere stukjes. Als er bijvoorbeeld een grote boerderij wordt gebouwd, wordt niet alleen de natuurlijke vegetatie weggehaald die ooit door wilde dieren werd gebruikt als voedsel en schuilplaats. Ook wordt wild gebied uit elkaar getrokken omdat er een scheiding in komt. Dit beperkt dieren tot kleine, geïsoleerde gebieden, en kan leiden tot afname van de populatie en inteelt.

Hoe werkt IFAW aan een oplossing?

IFAW werkt aan het oplossen van dit probleem in Oost- en Zuidelijk Afrika met ons initiatief Room to Roam. We stemmen af met landeigenaren over een breed landschap om hun land te pachten voor het behoud van olifanten. Ook werken we samen met lokale gemeenschappen om in hun behoeften te voorzien door middel van klimaatbestendige en diervriendelijke bestaansmiddelen, agrobosbouw, toegang tot schoon water en klimaatvriendelijke landbouw. Dit alles kan verdere concurrentie tussen mensen en olifanten en het binnendringen van hun leefgebieden voorkomen. Daarnaast ondersteunen we het trainen en uitrusten van rangers, die ter plaatse olifanten monitoren en stroperij voorkomen.

2. Herbevolken en uitbreiden van een park voor Indische neushoorns

Dertig jaar geleden leidde een conflict in Assam, India, tot stroperij, ontbossing en versnippering van leefgebied in Manas National Park, dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. Alle neushoorns in het gebied werden uitgeroeid.

Om neushoorns terug te brengen naar het park, werkte IFAW samen met Wildlife Trust of India (WTI), het Assam Forest Department en de nationale regeringen van India en Bhutan. Via onze gezamenlijke inspanningen hebben we het beschermde bosgebied van Manas verdubbeld. Na het redden en rehabiliteren van verweesde neushoornkalfjes die in het nabijgelegen Kaziranga National Park zijn gevonden, hebben we ze vrijgelaten in Manas om het gebied opnieuw te bevolken. Samen met WTI en het Assam Forest Department hebben we in de buurt van Kaziranga het Centre for Wildlife Rehabilitation and Conservation (CWRC) opgericht.

We gaven ook voorlichting aan lokale kinderen over milieuvriendelijke levensstijlen en inkomstenbronnen. Tot nu toe hebben we 21 neushoorns uit Kaziranga gerehabiliteerd en vrijgelaten in Manas. Tegenwoordig leeft er een populatie van ongeveer 45 neushoorns in het Greater Manas landschap.

3. Scheepvaartroutes aanpassen om bedreigde walvissen te redden 

Veel walvissen over de hele wereld worden bedreigd door de scheepvaart. Ze hebben te maken met scheepsaanvaringen – geraakt worden door schepen en boten – en met lawaai onder water.

IFAW zet zich in om beide problemen uit de wereld te helpen door scheepvaartroutes te wijzigen. Ten zuiden van Sri Lanka ligt een van de drukste scheepvaartroutes ter wereld – recht door een belangrijk voedselgebied voor blauwe vinvissen, de grootste dieren ter wereld. Toen we er achter kwamen dat we honderden walvissen konden redden door die vaarroute 24 kilometer verder zuidelijk te leggen, realiseerden we ons dat we in actie moesten komen.

In samenwerking met onder andere wetenschappers, schippers, zeelieden en lokale organisaties voor walvisspotten hebben we overheden met succes overgehaald om de routes te wijzigen. Dit probleem komt echter niet alleen hier voor, dus we pleiten er ook voor dat de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland hun wateren veiliger maken. 

Daarnaast hebben we samengewerkt met partners om een app te maken waarmee scheepvaarders actuele informatie over walvissen hebben om aanvaringen te voorkomen: Whale Alert.

4. Gemeenschappen helpen samen te leven met olifanten in China

In de Chinese provincie Yunnan leven momenteel ongeveer 300 Aziatische olifanten. Door het verlies en de versnippering van hun leefgebied komen olifanten en mensen hier vaak met elkaar in conflict. In hun zoektocht naar voedsel kunnen deze dieren gewassen vernielen, eigendommen beschadigen en soms mensen verwonden of zelfs doden.  

In 1999 startte IFAW het project Asian Elephant Protection (AEP). Al meer dan 20 jaar bevorderen we het samenleven van mensen en olifanten door middel van vier strategieën:

Mens-olifant-conflicten voorkomen

Ten eerste lanceerden we samen met de lokale overheid het eerste Human Elephant Conflict (HEC) Mitigation Community Ranger Network. We gaven trainingen in het voorkomen van conflicten tussen mensen en olifanten aan meer dan 500 lokale overheidsfunctionarissen en meer dan 100.000 burgers in meer dan 50 verschillende gemeenschappen. IFAW ontwerpt een curriculum en traint rangers in het zelf geven van trainingen, zodat we meer mensen kunnen bereiken. Rangers zijn nu in staat om regelmatig preventietrainingen in dorpen te geven. Sinds de start heeft IFAW 10 rangers ondersteund om meer dan 590 trainingen te geven aan meer dan 90% van de dorpen waar olifanten rondlopen in Jinghong.

Gemeenschappen ondersteunen

Ten tweede ondersteunen we gemeenschappen door milieuvriendelijke bestaansmiddelen te ontwikkelen en tegelijkertijd weerbaarheid en tolerantie voor olifanten op te bouwen. Sinds juni 2020 werkt IFAW samen met lokale natuurbescherming aan het project Community Development for Asian Elephant Protection. Dit project helpt lokale gemeenschappen om mens-olifant-conflicten te verminderen, lokale ecosystemen te herstellen en veerkracht op te bouwen tegen klimaatverandering door middel van activiteiten zoals bijenteelt, het planten van alternatieve gewassen en de installatie van zonnepanelen.

Kennis vergroten

Ten derde gebruiken we onderwijs om het bewustzijn en de kennis van de gemeenschap over het behoud van olifanten te vergroten. We hebben samengewerkt met onderwijsautoriteiten en lokale scholen om het eerste schoolboek met een dierenthema te ontwikkelen, ‘Knowing Elephants’ (Olifanten kennen), evenals een serie cursussen.

Ten vierde hebben we medewerkers van het natuurreservaat en lokale gidsen getraind in natuurbehoud en het bewust maken van het publiek. We hebben 550 mensen getraind sinds 2015, in samenwerking met het Xishuangbanna National Nature Reserve en Xishuangbanna Tropical Rainforest National Park.

5. Kenia's zeeleven beschermen

In de ecosystemen langs de kusten en in de wateren van Kenia leeft een grote verscheidenheid aan zeedieren. De kust zorgt bovendien voor het levensonderhoud van 2,7 miljoen mensen. Deze ecosystemen worden echter bedreigd door snelle bevolkingsgroei en illegale visserij. De natuurlijke hulpbronnen van het gebied moeten duurzaam worden beheerd, zodat alle lokale gemeenschappen er profijt van hebben.

IFAW’s werk langs de kust van Kenia richt zich op het ondersteunen van gespecialiseerde trainingen voor het redden van zeezoogdieren. De trainingen zijn voor ambtenaren, maatschappelijke organisaties, vissers en lokale gemeenschappen. Ook ondersteunen we onderzoek naar belangrijke zeedieren, dat wordt gedaan vanuit de lucht en vanaf boten; het uitbreiden van lokale inkomstenbronnen om de overexploitatie van mariene hulpbronnen te verminderen; en het verbeteren van afvalbeheer om te voorkomen dat zeezoogdieren verstrikt raken of schadelijke dingen binnenkrijgen.

We willen niet alleen Kenia's ongelooflijke mariene biodiversiteit beschermen, zoals zeeschildpadden, doejongs en roggen, maar ook het levensonderhoud van mensen die afhankelijk zijn van visserij, ecotoerisme op zee en andere activiteiten langs de kust.

6. Door bosbranden verwoeste landschappen in Australië herstellen

Tijdens de ‘Black Summer’ van 2019-2020 in Australië hebben bosbranden het land geteisterd. Two Thumbs Wildlife Trust Sanctuary, een toevluchtsoord voor vogels, vleermuizen, buideldieren en zoogdieren in het zuiden van New South Wales, werd ernstig beschadigd.

IFAW heeft samengewerkt met Habitat Innovation and Management om het gebied van 724 hectare groot te herstellen. Er werden bijvoorbeeld 120 nestkasten geïnstalleerd, waaronder 20 zeer innovatieve kasten die onderdak kunnen bieden aan meerdere diersoorten die in boomholtes leven. We hebben ook geholpen bij het uithakken van 20 boomholtes om meer onderkomens voor deze dieren te creëren; we hebben zaden verspreid om de biodiversiteit te vergroten; en we hebben geholpen met bodemerosiebestrijding en afrastering om het herstel van dit landschap te bevorderen. Daarnaast hebben we 2.000 inheemse grassen en bomen geplant om vogels zoals de bruine raafkaketoe te stimuleren om van het reservaat weer zijn leefgebied te maken.

7. Verweesde olifanten voorbereiden op een terugkeer in het wild

Voor jonge olifanten is het vaak een doodvonnis als ze hun moeder verliezen of van hun kudde worden gescheiden. In Zimbabwe en Zambia, beide landen waar bedreigde Afrikaanse savanneolifanten leven, werkt IFAW eraan om dit te veranderen.

In 2012 heeft IFAW's partnerorganisatie Wild is Life de Zimbabwe Elephant Nursery (ZEN) opgericht. We ondersteunen het redden en rehabiliteren van olifantenkalfjes die daar terechtkomen. De oorzaak hiervan is vaak stroperij, conflict tussen mensen en olifanten, het vallen in modder of een greppel, of het olifantje raakt gescheiden van de kudde. Deze verweesde olifanten brengen ongeveer drie tot vijf jaar door onder de hoede van de verzorgers, die de olifantjes de hele dag door persoonlijke aandacht geven. Als de dieren eenmaal volwassen zijn, is het tijd om een kudde voor ze te zoeken in het wild.

Om deze olifanten na hun revalidatie een nieuw thuis te geven, hebben we samen met overheidsinstanties een leefgebied van 34.000 hectare veiliggesteld in Panda Masuie Forest Reserve. Tot nu toe hebben zes olifanten zich bij de wilde kuddes in dit gebied gevoegd.

In Zambia hebben we samen met Game Rangers International (GRI) de Lusaka Elephant Nursery opgezet. Zodra de olifanten die zijn gered en hier zijn opgevangen oud genoeg zijn om geen melk meer te hoeven drinken, verhuizen we ze naar een vrijlatingslocatie in Kafue National Park. We volgen ze na vrijlating via satelliethalsbanden om ervoor te zorgen dat ze integreren in de wilde kuddes.

8. Valstrikken verwijderen in Zimbabwe

Stropers zetten om dieren te vangen vaak valstrikken die zijn gemaakt van draden. Deze vallen kunnen hun slachtoffers een langzame, pijnlijke dood bezorgen.

In Zimbabwe ondersteunt IFAW een team van rangers die in dienst zijn van Dete Animal Rescue Trust (DART). Zij patrouilleren in het gebied dat grenst aan Hwange National Park en hebben de lastige taak om strikken te verwijderen. Tussen juli en september 2022 hebben ze in totaal 231 strikken verwijderd. Dankzij hun toewijding en toezicht daalde het aantal strikken dat werd ontdekt in het gebied met 80% tussen 2022 en 2023. Tussen april en juni 2023 vonden ze 43 strikken.

Nu gedijen wilde dieren in het park meer dan ooit, zoals olifanten, Afrikaanse zeearenden, nijlganzen en koedoes.

9. Online illegale handel in wilde dieren verstoren

De smokkel van wilde dieren vindt overal ter wereld plaats, en het internet is geen uitzondering. Het is nu makkelijker dan ooit om bedreigde dieren over de hele wereld te verhandelen. Veel diersoorten worden hierdoor met uitsterven bedreigd.

We zetten ons in voor het bestrijden van wildlife crime in het veld door rangers en lokale overheden te ondersteunen, en tegelijkertijd bestrijden we de illegale handel die online plaatsvindt. We werken samen met overheden, wetenschappers, wetshandhavers, maatschappelijke organisaties, online marktplaatsen en sociale mediaplatforms om gezamenlijke projecten en activiteiten uit te voeren, en gegevens, informatie en training te bieden. We hebben wereldwijd meer dan 30 trainingen gegeven aan meer dan 1.500 handhavers in China en 200 in Europa.

In 2018 hebben we samen met WNF en TRAFFIC de Coalition to End Wildlife Trafficking Online helpen lanceren. De coalitie bestaat uit 46 bedrijven met in totaal meer dan 11 miljard gebruikersaccounts. Vijf jaar na de lancering hadden onze bedrijfspartners meer dan 11 miljoen advertenties geblokkeerd of verwijderd die in strijd waren met het beleid voor wildlife crime. De advertenties waren onder andere voor talloze grote katachtigen, reptielen, primaten, vogels en lichaamsdelen van dieren zoals olifanten, schubdieren en zeeschildpadden.

10. Roofvogels redden in China 

In China worden roofvogels – torenvalken, arenden, uilen, haviken en andere – wettelijk beschermd, maar ze zijn vaak het slachtoffer van aantasting van hun leefgebied, menselijke activiteiten en illegale handel in wilde dieren. 

Om deze vliegende roofdieren te beschermen, heeft IFAW in 2001 samen met de Beijing Normal University (BNU) het Beijing Raptor Rescue Center (BRRC) opgezet. Het BRRC-team biedt niet alleen persoonlijke zorg aan individuele vogels, maar deelt ook hun ervaringen en kennis met wetshandhavers en andere dierenbeschermers.

Sinds de opening heeft BRRC ongeveer 5.900 vogels opgevangen. Meer dan 55% daarvan is met succes teruggekeerd in het wild.

Draag bij aan het behoud van wilde dieren en het beschermen van hun leefgebieden.