Deze geweldige dierenmoeders hebben weesdieren als hun eigen kinderen geadopteerd

Er zijn veel voorbeelden van surrogaatmoeders in het wild en in opvangcentra en reddingscentra. Deze voorbeelden laten zien hoe belangrijk de moeders kunnen zijn voor de overleving van een verweesd dier.

Surrogaatmoeders in de wilde natuur

Dit zijn een paar geweldige voorbeelden van allerlei soorten dieren die surrogaatmoeders zijn.

Leeuwinnen

Hoewel leeuwinnen de reputatie hebben sterke, felle roofdieren te zijn die alles doen om hun jongen te beschermen, blijkt dat het moederinstinct soms verder gaat dan hun eigen welpen.

Er zijn meerdere gevallen bekend van leeuwinnen die jonge, verweesde dieren adopteren. In 2002 haalde een leeuwin in het noorden van Kenia wereldwijd het nieuws nadat was gezien dat ze knuffelde met babyantilopen, een diersoort waar ze normaal gesproken op zou jagen. Binnen een paar maanden had de zorgzame leeuwin vijf jonge antilopen 'geadopteerd' en lag ze naast hen om mogelijke aanvallen af te weren.

Een soortgelijk verhaal kwam naar buiten in begin 2020 toen een twee maanden oud luipaardwelpje werd geadopteerd door een leeuwin in India. Normaal gesproken staan deze twee soorten op gespannen voet met elkaar. De leeuwin, die eigen welpen van dezelfde leeftijd had, was wekenlang het luipaardje aan het voeden en verzorgen totdat hij helaas stierf.

Volgens wetenschappers die massaal naar deze zeldzame situatie kwamen kijken, behandelde ze hem alsof hij van haarzelf was.

Walvissen

Deze enorme zeedieren lijken misschien intimiderend, maar walvissen blijken een sterk moederinstinct te hebben. 

Sinds 2016 volgen wetenschappers een groep witte dolfijnen (ook wel beloega’s) met één narwal die al sinds hij jong was deel uitmaakt van de groep. In 2022, toen hij de leeftijd van geslachtsrijpheid bereikte, speculeerden deskundigen dat hij een nieuwe 'narloega'-soort ter wereld zou kunnen brengen.

Een ander voorbeeld komt uit 2011. Toen stuitten deskundigen tot hun verbazing op een groep potvissen die een misvormde tuimelaar hadden opgenomen, mogelijk nadat deze gewond was geraakt. Hoewel potvissen gewoonlijk geen contact zoeken met andere soorten, reisde, foerageerde en speelde de dolfijn meer dan een week lang met zowel de volwassen walvissen als hun kalveren.

Ook is waargenomen dat bultruggen zeehonden hielpen beschermen tegen orka’s die ze wilden aanvallen en opeten. In 2009 'redde' een bultrug een zeehond door hem met zijn vin op zijn rug te duwen, seconden voordat hij zou worden gevangen door een orka.

Dolfijnen

Dolfijnen worden niet alleen geadopteerd. In Frans-Polynesië werd een tuimelaar, die zelf al kalfjes had, gezien als moeder van een jonge witlipdolfijn die leek te zijn verlaten door zijn eigen moeder.

De jonge dolfijn paste zich snel aan, socialiseerde met jonge mannelijke tuimelaars en imiteerde hun gedrag, zoals surfen en springen in de golven.

Van sommige vrouwelijke dolfijnen is bekend dat ze jonge nakomelingen van andere soorten voor korte perioden 'stelen' tijdens conflicten, maar wetenschappers zeggen dat in dit geval de voortdurende zorg voor deze andere soort meer dan dat was.

Primaten

Primaten worden wereldwijd veel bestudeerd vanwege hun overeenkomsten met mensen, van het gebruik van gereedschap tot het begrijpen van moraliteit. We kunnen nog een gedeelde eigenschap aan die lijst toevoegen: hun moederinstinct.

In 2004 zag een onderzoeker tijdens het fotograferen van robuuste kapucijnapen in Brazilië dat één aap een jong klauwaapje verzorgde en voedde. "De kapucijnaap hield het klauwaapje in zijn armen en liet het tegen zijn borst klampen en op zijn rug rijden," zei ze in een artikel waarin ze haar bevindingen documenteerde. De kapucijnaap kraakte daarnaast een noot open om het aan het jonge adoptieaapje te voeren. Lokale bewoners bevestigden dat dit voortdurend gebeurde en dat ze dit gedrag al maanden observeerden.

In 2021 rapporteerden wetenschappers over het allereerste geval van groepsoverschrijdende adoptie bij grote mensapen, toen twee afzonderlijke bonobo's elk een kind van een andere sociale groep adopteerden. Er werd gezien hoe ze voor de jonge geadopteerden zorgden, inclusief het dragen, verzorgen, zogen en voedsel delen. Hoewel bonobo's gewoonlijk vijandigheid tonen tegenover leden van andere sociale groepen, werd de 'nieuwe' bonobo verwelkomd in zijn nieuwe groep.

Luiaards

Het is je vergeven als je denkt dat tweevingerige en drievingerige luiaards op elkaar lijken, maar het zijn verschillende soorten, van elkaar gescheiden door meer dan 30 miljoen jaar evolutie.

Hoewel ze in het wild meestal niet socialiseren, zijn er drie gevallen bekend van drievingerige luiaards die jonge tweevingerige luiaards 'adopteerden' en voor hen zorgden alsof ze van henzelf waren.

Twee reisleiders die dit fenomeen in 2020 in het wild zagen, waren verbaasd over het gemak en de troost die de twee dieren tussen elkaar uitstraalden. 

Geredde dieren met een surrogaatmoeder

Adoptie onder dieren gebeurt niet alleen in het wild. Er zijn ook hartverwarmende verhalen van jonge, verweesde dieren die na hun redding zorg nodig hadden en een surrogaatmoeder vonden.

Orang-oetan

Ikoto, de bonobo, werd bij zijn moeder weggestolen toen hij nog maar drie maanden oud was. Hij werd verkocht op de zwarte markt voor wilde dieren. Gelukkig werd hij met hulp van IFAW gered en ondergebracht in een opvangcentrum in de Democratische Republiek Congo. Het jonge zoogdier was echter heel getraumatiseerd omdat hij op zo'n jonge leeftijd van zijn familie was gescheiden. 

Dankzij de zorg en steun van het Friends of Bonobos-team dat Ikoto hielp redden, vond hij een nieuw thuis, en kreeg hij zijn verminderde gezondheid en kracht terug. Ikoto kreeg een band met Huguette, een medewerkster van de opvang Lola ya Bonobo die zijn surrogaatmoeder werd.

Ikoto was niet langer zwak en bang, maar werd een sterk jong dier dat zijn zelfvertrouwen terugvond.

Olifanten

Toen de olifant Chamilandu net een jaar oud was, werd haar moeder voor haar ogen doodgeschoten door stropers. Verweesd, getraumatiseerd en hulpbehoevend werd ze door Game Rangers International, een partnerorganisatie van IFAW, naar een opvangcentrum in Zambia gebracht.

Ze had tijdens haar eerste weken in het opvangcentrum last van nachtmerries en de medewerkers vreesden voor haar gezondheid en veiligheid. Ze waren bang dat ze nooit meer zou herstellen. Gelukkig is ze dankzij de zorg en steun van de verzorgers uitgegroeid tot een sterke jonge olifant.

Naarmate de tijd verstreek en er meer verweesde olifantenkalfjes in de opvang terecht kwamen, begon Chamilandu de rol van pleegmoeder op zich te nemen. Ze bleef dicht bij de jonge kalveren en hielp hen cruciale levensvaardigheden te ontwikkelen.

Toen het tijd was om Chamilandu weer vrij te laten in het wild, integreerde ze met andere kuddes, maar ze kwam bijna dagelijks terug om haar jonge adoptiekalfjes te bezoeken. 

Vogels

In China redt het Beijing Raptor Rescue Center (BRRC) van IFAW elk jaar honderden verweesde vogels. Alleen al in 2023 nam het BRRC in totaal 218 roofvogels op, waarvan 111 baby's. Het centrum zorgt voor vele soorten, waaronder uilen, valkachtigen en havikachtigen.

Wanneer jonge vogels in hun broedtijd zitten, zorgen hun biologische reacties ervoor dat ze 'inprenten' wie hen voedsel brengt. In het wild is dat hun moeder, maar in het BRRC zijn dat mensen.

De verzorgers moeten creatief zijn om te voorkomen dat deze jonge vogels mensen met voedsel gaan associëren. Ze verkleden zich als bomen bedekt met bladeren en bloemen, en voeden de baby-roofvogels met een handpop die op hun moeder lijkt.

Het BRRC heeft handpoppen gemaakt voor elke soort die ze verzorgen. Ze hebben 'surrogaatmoeders' voor onder andere baby torenvalken, oosterse dwergooruilen en steenuilen, allemaal met de hand gemaakt door het rehabilitatieteam.

Help wilde dieren over de hele wereld te beschermen.