EU-burgers eisen lagere scheepssnelheden om walvissen te beschermen

(Den Haag, 15 september 2025) - Meer dan een kwart miljoen EU-burgers hebben de Europese Commissie opgeroepen schepen langzamer te laten varen om walvissen en andere zeedieren beter te beschermen. Op 12 september 2025 overhandigde het International Fund for Animal Welfare (IFAW) een petitie met 258.023 handtekeningen waarin verplichting tot snelheidsbeperkingen wordt geëist om onderwatergeluid en aanvaringen met schepen te verminderen.

Onderzoek laat zien dat geluidsoverlast door snelle commerciële schepen een belangrijke oorzaak is van het feit dat 97% van de mariene gebieden binnen de EU nog altijd niet voldoet aan de geluidsnormen die al vóór 2020 ingevoerd hadden moeten zijn. De traagheid bij invoering komt volgens IFAW vooral door vage regels, gebrek aan bindende maatregelen, zwakke handhaving en onvoldoende financiering.

Het continue lawaai verstoort de manier waarop walvissen eten, rusten en communiceren, met ernstige gevolgen voor hun voortbestaan. Hoewel de EU in 2024 eindelijk bindende normen voor onderwatergeluid heeft vastgesteld, ontbreken duidelijke richtlijnen om deze in de praktijk toe te passen.

Het voorstel voor verplichte snelheidslimieten sluit aan bij de voorgenomen herziening van de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (MSFD) als onderdeel van het ‘EU Ocean Pact’. Deze herziening biedt een kans om de bestaande richtlijnen om te zetten in concrete, handhaafbare maatregelen.

IFAW biedt met diens Blue Speeds-initiatief een relatief eenvoudige oplossing die een grote impact kan hebben:

·      10% lagere vaarsnelheden kunnen het onderwatergeluid van de scheepvaart met tot 40% verminderen.

·      Het risico op aanvaringen met walvissen wordt gehalveerd,

·      De uitstoot van broeikasgassen neemt met ongeveer 13% af.

·      Het brandstofverbruik vermindert, wat goed is voor zowel het klimaat als de portemonnee van reders.

“We zien een krachtige beweging van Europese burgers die eisen dat we walvissen, dolfijnen en andere zeedieren beschermen tegen de schadelijke gevolgen van lawaai en botsingen met schepen. Het is tijd voor verplichtingen, niet voor vrijblijvendheid. Met Blue Speeds is een concrete oplossing binnen handbereik: lagere snelheid scheelt al enorm in geluid, risico’s en uitstoot — het is zowel ecologisch als economisch voordelig,” zegt Zaan Olivier, programmamanager bij IFAW Nederland.

IFAW vraagt de Europese wetgevers om:

·      Verplichte invoering van Blue Speeds voor commerciële schepen die gebruikmaken van EU-havens.

·      Heldere en uitvoerbare richtlijnen zodat lidstaten de onderwatergeluidsnormen in praktijk kunnen brengen.

·      Beperking van scheepvaartroutes in gebieden waar veel walvissen voorkomen.

·      Introductie van realtime walviswaarschuwingen op bruggen in risicogebieden.

De recente betrokkenheid van de EU bij de High Ambition Coalition for a Quiet Ocean wordt gewaardeerd als stap in de goede richting. Maar Europa moet nú doorpakken met duidelijke regelgeving die walvissen beschermt, geluid reduceert en broeikasuitstoot verlaagt, zonder dat de maritieme sector onnodig wordt belast.

Voor meer informatie over Blue Speeds zie: https://bluespeeds.org/nl/