Waarom we de noordkaper niet mogen laten uitsterven

Daarom is het zo belangrijk dat we beseffen hoe belangrijk walvissen zijn, ons afvragen hoe de oceaan eruit zou zien als ze zouden verdwijnen, en vervolgens alles doen wat in ons vermogen ligt om dat te voorkomen.

Hoe beschermen noordkapers de biodiversiteit van de oceaan?

Net als alle walvissen spelen noordkapers op verschillende manieren een belangrijke rol bij het beschermen van de biodiversiteit in de oceaan.

1. Planktonpopulaties gezond houden

Laten we eerst eens kijken naar enkele van de kleinste organismen in de oceaan: plankton. Deze micro-organismen zwerven door het water, en hebben een enorme invloed op de oceaan en zelfs op de atmosfeer die we allemaal inademen.

Fytoplankton zijn microscopisch kleine plantjes die de basis vormen van de voedselketen in de oceaan. Net als planten op het land gebruiken fytoplankton fotosynthese om zonnestralen om te zetten in energie. Een deel van dat proces bestaat uit het opnemen van koolstofdioxide en het produceren van de zuurstof die wij mensen nodig hebben om te ademen.

Fytoplankton leven dicht bij het wateroppervlak, zodat ze zonlicht kunnen opnemen. Door koolstofdioxide op te nemen, helpen fytoplankton een koolstofopslag te creëren. Wanneer ze sterven, wordt de koolstof diep in de oceaan opgeslagen, wat cruciaal is voor het tegengaan van klimaatverandering.

Zoöplankton zijn kleine diertjes die fytoplankton – en elkaar – eten. Met dit voedselpatroon helpen ze de fytoplanktonpopulatie onder controle te houden. Zonder voldoende zoöplankton om fytoplankton te eten, kan de oceaan te maken krijgen met schadelijke algenbloei die veel soorten, waaronder mensen, schade toebrengt. Te veel zoöplankton zou betekenen dat er veel minder fytoplankton is om onze CO2 op te nemen en zuurstof voor ons te produceren.

Noordkapers zijn baleinwalvissen die zich voeden met zoöplankton. Ze kunnen maar liefst 1.100 kilo zoöplankton per dag eten. Door de hoeveelheid zoöplankton onder controle te houden, helpen ze het fytoplankton in evenwicht te houden.

2. Voedingsstoffen verspreiden tijdens het zwemmen

Veel noordkapers leggen enorme afstanden af, van de Canadese Bay of Fundy – hun voedingsgebied – naar Florida in het zuiden van de Verenigde Staten (VS) – het kalvergebied – en weer terug. Eén walvis, Porter, werd in september 1999 zelfs in het noorden van Noorwegen gezien, en dook in de winter van 2000 weer op bij Cape Cod, Massachusetts, VS. Hij had 11.500 kilometer afgelegd!

Noordkapers verspreiden voedingsstoffen door het water terwijl ze zwemmen, zowel horizontaal, tijdens hun trek, als verticaal, wanneer ze diep duiken en weer boven komen.

Eén manier waarop ze voedingsstoffen verspreiden, is via hun poep. De poep van noordkapers bevat voedingsstoffen zoals stikstof en ijzer, die als meststof werken voor fytoplankton, de basis van de voedselketen in zee.

3. Een voedselbron en leefgebied worden na de dood

Wanneer walvissen in zee sterven – en niet op het land stranden – zinken hun lichamen naar de oceaanbodem, een proces dat walvisval wordt genoemd. Daar vormt hun lichaam een nieuw leefgebied en een nieuwe voedselbron voor diepzeedieren. Hun lichamen zitten vol voedingsstoffen die niet alleen planten en dieren voeden, maar ook het sediment rondom hen verrijken.

Terwijl aaseters zich binnen enkele maanden voeden met hun zachte weefsels, ondersteunen hun botten decennialang diepzeepopulaties. De lichamen van walvissen kunnen bovendien honderden, zo niet duizenden jaren na hun dood koolstof opslaan.

Hoe zou de oceaan eruitzien zonder walvissen?

Het verdwijnen van walvissen zou om veel redenen rampzalig zijn. Helaas staan de noordkapers op het punt van uitsterven en alle andere walvissoorten lopen hetzelfde risico. Noordkapers zouden dan het begin zijn van een reeks uitstervingen die rampzalig zouden zijn voor de gezondheid van de oceaan.

De voedselketen wordt verstoord en ook andere diersoorten nemen af

Het eerste wat we waarschijnlijk zouden merken als we walvissen zouden verliezen, is een plotselinge verstoring van de voedselketen. Een toename van zoöplankton zal leiden tot grotere populaties van andere vissen die zich met zoöplankton voeden. Hoewel dat in eerste instantie gunstig lijkt, zal de toename van de concurrentie om deze voedselbron ertoe leiden dat sommige vissoorten in aantal afnemen, terwijl andere soorten gaan overbevolken.

De verstoring van het evenwicht zal ernstige gevolgen hebben voor grote roofdieren, zoals haaien, tonijnen en zeevogels. Uiteindelijk kan dit ook schade toebrengen aan de visbestanden waarvan de visserij en kustgemeenschappen voor hun levensonderhoud en voedselvoorziening afhankelijk zijn.

Ook de balans tussen zoöplankton en fytoplankton zou verstoord raken. Met meer zoöplankton dat fytoplankton eet en zonder de mest van noordkapers die het fytoplankton bemest, zou de basis van de voedselketen in zee instorten.

Zonder walvislichamen op de oceaanbodem zouden er bovendien minder micro-leefgebieden en voedingsstoffen zijn voor de diepzeesoorten die daarvan afhankelijk zijn. Die voedselketens zouden kunnen worden verstoord en we zouden soorten op elk niveau van de oceaan kunnen verliezen.

Bepaalde gebieden in zee krijgen geen voedingsstoffen meer

Zonder migrerende walvissen die overal voedingsstoffen verspreiden, zouden sommige gebieden voedselarme dode zones kunnen worden, met alle gevolgen van dien voor alle soorten die daar leven. Die leefgebieden zouden hun meer complexe soorten kunnen verliezen, waardoor ze minder divers zouden worden omdat alleen bepaalde soorten dan nog kunnen overleven. Hele ecosystemen zouden dan kunnen instorten.

Hoe zou de oceaan eruit zien als het goed gaat met walvissen?

Een evenwichtige zoöplanktonpopulatie zou betekenen dat ook andere vissoorten zouden gedijen. Dit kan dan helpen om de hele voedselketen sterk en robuust te houden, zodat deze beter bestand is tegen onverwachte verstoringen en veranderingen in het milieu.

De bewegingen van walvissen door het water kunnen ervoor zorgen dat voedingsstoffen meer leefgebieden bereiken. Bovendien kunnen walvissen na een lang leven levendige microhabitats vormen. Of hun lichamen nou nog leven en bewegen of dood en in ontbinding zijn, walvissen kunnen een grote verscheidenheid aan zeeleven ondersteunen.

Van het wateroppervlak tot de oceaanbodem zou het hele mariene ecosysteem veel veerkrachtiger zijn, en daarmee ook de mensen en economieën die ervan afhankelijk zijn.

Waarom zijn walvissen belangrijk voor ons eigen voortbestaan?

Fytoplankton is een van de belangrijkste bronnen van zuurstof op onze planeet, dus als dit zou verdwijnen, zouden de gevolgen rampzalig zijn. Meer dan 50% van de lucht die we inademen wordt geproduceerd door de oceaan, met name door fytoplankton. Door fytoplankton te bemesten en de zoöplanktonpopulatie in evenwicht te houden, helpen noordkapers ons allemaal om te ademen.

Wat bedreigt noordkapers en wat doet IFAW om ze te redden?

Helaas zijn er sinds 2017 zoveel noordkapers gestorven dat de Amerikaanse autoriteiten het als ongebruikelijke sterfte hebben afgekondigd. Aanvaringen met boten en schepen, verstrikt raken in visgerei en onderwaterlawaai dragen allemaal bij aan de verschrikkelijke massale sterfte van noordkapers.

Aangezien de grootste bedreigingen waar ze mee te maken hebben het gevolg zijn van menselijk handelen, ligt het binnen onze macht om ze te beschermen. De bedreigingen zijn complex, dus onze campagne is veelzijdig. We werken in de VS en Canada om het publiek bewust te maken, aan te dringen op verandering van regelgeving en innovatieve oplossingen te promoten om de noordkapers te redden.

IFAW werkt samen met onderzoekers, de scheepvaartindustrie, pleziervaarders, de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), de Amerikaanse kustwacht en partnerorganisaties om bestaande snelheidsbeperkingen voor schepen in cruciale leefgebieden te ondersteunen.

Een voorbeeld hiervan is onze Whale Alert-app, een middel waarmee het grote publiek en betrouwbare waarnemers hun walviswaarnemingen kunnen doorgeven. Deze informatie wordt gebruikt om gebieden te monitoren en waarschuwingen te geven aan zeelieden om voorzichtig te zijn voor walvissen in het gebied.

Verstrikking in visgerei

Visgerei, zoals touwen die krabbenkorven en andere instrumenten verbinden met boeien aan de oppervlakte, vormen een groot gevaar voor walvissen. In de periode 2017-2024 leidde verstrikking in visgerei tot 10 van de 41 sterfgevallen, 33 van de 37 ernstige verwondingen en 53 van de 70 levensbedreigende verwondingen of ziektes bij noordkapers.

IFAW's reddingsteam voor zeezoogdieren gebruikt geavanceerde technologie om walvissen te bevrijden uit verstrikkingen. We hebben een speciaal gebouwd apparaat voor het toedienen van medicijnen op afstand, waardoor partnerorganisaties de walvis gemakkelijker kunnen bevrijden.

We werken ook samen met vissers om innovatief vistuig op aanvraag te ontwikkelen dat niet afhankelijk is van vaste verticale boeikabels. Deze technologie vermindert verstrikkingen en behoudt tegelijkertijd het erfgoed en het levensonderhoud van vissers.

Geluidsoverlast

Geluidsoverlast onder water verstoort de communicatie tussen walvissen, waardoor ze minder goed kunnen voortplanten en moeilijker voedsel vinden. Ook worden ze er gestrest van. Dit weten we dankzij een baanbrekend onderzoek van Rosalind Rolland, die op 11 september 2001 onderzoek aan het doen was naar noordkapers in de Baai van Fundy in Canada. Toen het scheepsverkeer werd stilgelegd, daalde het oceaanlawaai aanzienlijk, net als de stresshormonen in de uitwerpselen van de walvissen.

Er zijn geen internationale normen voor oceaanlawaai, dus elk land en elke haven stelt zijn eigen normen vast. Wij pleiten voor de invoering van verplichte internationale normen. We zijn begonnen in de Europese Unie met onze Blue Speeds-campagne. Onderteken onze petitie om op te roepen tot lagere vaarsnelheden om walvissen en andere zeedieren te beschermen.

Red en bescherm noordkapers, walvissen en andere zeedieren door IFAW te steunen.