Wildlife Crime
NVWA-inbeslagname toont noodzaak voor strengere EU-wetgeving en digitale handhaving
NVWA-inbeslagname toont noodzaak voor strengere EU-wetgeving en digitale handhaving
17 september 2025
De aanhouding door de NVWA van een verdachte die betrokken zou zijn bij grootschalige illegale handel in vogels, waarbij bijna 500 dieren in beslag zijn genomen – vele uit Afrika en Azië, bevestigt opnieuw dat de illegale handel in wilde dieren ook binnen Europa een ernstige dreiging vormt. Het gaat hierbij niet alleen om een bedreiging voor het welzijn van de betrokken dieren, maar ook voor de biodiversiteit, volksgezondheid en de integriteit van ecosystemen en wetshandhaving. Deze zaak onderstreept dat illegale handelaren actief gebruik blijven maken van de Europese markt als afzetkanaal voor in het wild gevangen dieren.
Het team van JAAN zorgt voor vogels die gered zijn van de illegale handel in wilde dieren. Foto: © JAAN
Gaten in de wetgeving en handhaving maken illegale handel mogelijk
Als organisatie die zich inzet voor dierenwelzijn, natuurbehoud en effectieve handhaving van wet- en regelgeving ten aanzien van wilde dieren, ziet IFAW in deze zaak meerdere structurele knelpunten die dringend aandacht vereisen.
Er is Europese regelgeving die de invoer van in het wild gevangen vogels verbiedt om gezondheidsrisico’s te voorkomen, en deze recente inbeslagname toont het belang aan van dergelijke bescherming. Toch vallen de meeste niet-CITES diersoorten – soorten die niet voorkomen op de lijsten van de Conventie inzake de internationale handel in bedreigde uitheemse dieren en planten (CITES) en daardoor geen specifieke bescherming genieten bij internationale handel – buiten dit wettelijk kader.
Deze leemtes in toezicht en handhaving maken het mogelijk dat handel in illegaal verkregen wilde dieren onopgemerkt blijft. Daardoor kunnen wilde dieren waarvan de herkomst niet te verifiëren is alsnog op de legale Europese markt belanden.
Digitale marktplaatsen als strijdtoneel
Uit een eerder verschenen IFAW-rapport over de illegale handel van wilde dieren vanuit Hispano-Amerika naar Europa blijkt dat bij 34 inbeslagnames in totaal 2.495 dieren waren onderschept, waaronder 69 diersoorten. Opvallend was dat juist in Nederland vooral vogels werden aangetroffen. Deze dieren worden vaak op gruwelijke manieren gesmokkeld en aangeboden op de Europese markt, veelal via online kanalen. De Europese vraag naar zeldzame vogels en andere soorten blijft daarmee een directe motor voor deze illegale handel.
De rol van online marktplaatsen in de illegale handel is hierin niet te onderschatten. Criminelen maken actief gebruik van digitale platforms om wilde dieren te verhandelen, vaak onder de radar van handhaving. IFAW speelt hierin een actieve rol als erkend Trusted Flagger onder de EU Digital Services Act – een status die ons in staat stelt om illegale content, zoals advertenties voor wilde dieren, rechtstreeks en met prioriteit te melden bij platforms. Dankzij deze bevoegdheid kunnen we sneller optreden tegen wildlife crime in de digitale omgeving, maar dit vraagt om blijvende inzet van zowel platforms als autoriteiten.
De zaak van de NVWA bevestigt ook de noodzaak van een bredere juridische basis binnen de EU. IFAW pleit ervoor dat de handel in illegaal verkregen wilde dieren – ongeacht of zij onder CITES vallen – strafbaar wordt gesteld. Zolang de herkomst van dieren geen rol speelt in de strafrechtelijke afweging, blijft er ruimte voor misbruik. Die ruimte moeten we gezamenlijk sluiten.
Gele kuifkaketoes zijn in lege waterflessen gestopt voor de illegale handel in wilde dieren. Ze zijn inbeslaggenomen door politieambtenaren in de haven van Tanjung Perak in Surabaya, Indonesië. Foto: Future Publishing via Getty Images
Transparantie en registratie als sleutel tot effectieve handhaving
Daarbij is het ontbreken van transparante, uitgebreide en centrale registratie van de handel in wilde dieren een structureel probleem. Slechts een kwart van de in het IFAW-rapport gedocumenteerde dieren viel onder CITES-bescherming, en wordt bij binnenkomst in de EU op soortniveau gemonitord. Zonder uniforme, soortspecifieke registratie van aantallen en herkomst van verhandelde dieren binnen de EU blijft effectieve handhaving onmogelijk. Een EU-brede registratieplicht van alle soorten is essentieel om hier verandering in te brengen.
Deze zaak laat zien dat opsporing mogelijk is, en dat er belangrijke stappen worden gezet. Maar zolang structurele knelpunten in wetgeving, transparantie en digitale handhaving blijven bestaan, blijft de illegale handel in wilde dieren een lucratieve en relatief risicoloze business. IFAW roept daarom op tot daadkrachtig optreden: sluit de juridische achterdeuren, geef handhavers de middelen die zij nodig hebben, en zorg dat ook de digitale markt aan dezelfde eisen voldoet als de fysieke.
Gerelateerde content
Zonder jouw steun kunnen wij ons werk niet doen. Geef nu voor het verbeteren van de leefomstandigheden voor dieren.