feiten en weetjes over grote katachtigen

Van de ocelot tot de imposante leeuw, wilde katachtigen behoren tot de meest fascinerende dieren op onze planeet. Er zijn ruim 36 verschillende soorten wilde katachtigen en sommige zijn zeker niet voor de poes! Die springen eruit door hun enorme omvang en kracht. Hier vind je het antwoord op al je vragen over deze prachtdieren.

Mijn kat is echt wel een maatje meer. Valt hij ook onder de grote katachtigen?

Misschien is Garfield vergeleken met jouw kat wel een mager scharminkel, maar dan nog is het antwoord ‘nee’. Alleen katachtigen die tot de Panthera behoren en een speciaal tongbeen hebben waardoor zij in staat zijn om te brullen vallen onder de grote katachtigen. Daardoor bestaat de club van 'grote katachtigen' uit een select gezelschap van leeuwen, tijgers, luipaarden en jaguars. Sorry Felix.

Hoe zit het met jachtluipaarden, cheeta's en poema's? Dat zijn toch ook grote katachtigen?

Ja en nee, het ligt eraan aan wie je deze vraag stelt. Traditioneel vallen alleen leeuwen, tijgers, luipaarden en jaguars onder de grote katachtigen, maar deze indeling is de laatste paar jaar veranderd. Jachtluipaarden, cheeta's en poema's horen er officieel niet bij, omdat ze niet tot de Panthera behoren, maar onder andere genera (geslachten) vallen. De poema valt onder de genus Puma. Het jachtluipaard valt onder de Acinonyx. Vroeger vielen hier nog meer soorten onder, maar die zijn inmiddels uitgestorven. En de cheeta? Dat is een andere benaming voor het jachtluipaard. Dit is hetzelfde dier.

Jachtluipaarden en poema's hebben geen speciaal tongbeen zoals hun brullende familieleden. Er zijn dus biologische verschillen, maar toch is er ook veel voor te zeggen om het jachtluipaard en de poema wel in te delen bij de grote katachtigen. Ze hebben het juiste formaat, ze zijn cruciaal voor een gezond ecosysteem en net als de andere grote jongens moeten ook zij steeds meer van hun leefgebied inleveren en ze scoren hoog bij stropers. Voor veel natuurorganisaties zijn dit goede redenen om jachtluipaarden en poema's ook onder de grote katachtigen te rekenen.

Nu we het over poema's hebben, hoe zit het met de bergleeuw en de zilverleeuw?

En wat is in het Engels het verschil tussen een puma, cougar, mountain lion en panther? Het is soms best lastig, maar het zijn allemaal benamingen voor een en hetzelfde dier. Deze wilde katachtige heeft een groot geografisch bereik en wordt in elk land weer anders genoemd. De poema staat zelfs in het Guinness Book of Records als dier met de meeste namen, alleen al in het Engels zijn er meer dan 40 benamingen voor deze knappe kat. (Een goede om te onthouden voor de volgende pubquiz!)

De jaguar en het luipaard hebben allebei een vacht met rozetten (vlekken). De rozetten van een jaguar hebben een of meerdere stippen in het midden. Die van een luipaard hebben dat niet, zoals je kunt zien op de foto hierboven.

Jaguars en luipaarden behoren dus tot dezelfde soort?

Nee. De jaguar en het luipaard (ook wel panter genoemd) zijn twee verschillende soorten (Panthera onca en Panthera pardus). Zo op het eerste gezicht lijken ze sterk op elkaar, maar als je weet waar je op moet letten, zie je de verschillen snel. Jaguars en luipaarden wonen niet op hetzelfde continent. De jaguar is te vinden in Midden- en Zuid-Amerika. Zijn leefgebied strekt zich uit van de struikgebieden en bossen in Mexico tot aan de tropische regenwouden in Zuid-Amerika.

Luipaarden komen voor in de sub-Sahara en in Azië. Zij geven de voorkeur aan woestijnen, graslanden en regenwouden. De verschillen zijn het duidelijkst zichtbaar in het vlekkenpatroon van hun vacht. De jaguar heeft rozetten met een of meerdere zwarte stippen in het midden, het luipaard heeft die stippen niet. Ze verschillen ook in postuur: de jaguar heeft een bredere kop en is wat steviger gebouwd dan het slanke, gestroomlijnde luipaard.

Welke soort is de grootste van de familie?

Waarschijnlijk denk je nu in eerste instantie aan de leeuw, de 'koning van de jungle'. Maar er is nog een grote jongen waar je misschien niet zo snel aan denkt. De Siberische tijger, ook wel amoertijger, is de grootste van de familie. De mannetjes wegen bijna 300 kilo en zijn zo'n 3 meter lang. Ter vergelijking: een mannetjesleeuw weegt zo'n 200 kilo en heeft een kop-romplengte van ongeveer 2 meter. De Siberische tijger is dan wel heel groot, maar ook hij strijdt al lange tijd voor zijn bestaansrecht en voor behoud van zijn leefgebied. En die strijd is nog lang niet gestreden. In Rusland, China en Noord-Korea leven nog maar 500 van deze tijgers in het wild. De Siberische tijger is daarom een bedreigde diersoort.

IFAW heeft een speciale band met deze prachtdieren. In 2013 schreven wij geschiedenis met het redden en vrijlaten van Zolushka. Dit was de eerste keer dat een amoertijger werd gered en weer terugkeerde naar het wild. Twee jaar later werd Zolushka gespot met twee welpjes! Haar terugkeer naar het wild is een groot succes voor de hele soort.

Waardoor worden grote katachtigen bedreigd? Hoe kunnen we ze helpen?

Jaguars worden gedood vanwege hun hoektanden, tijgerwelpjes worden verkocht als exotisch huisdier, leeuwen hebben een steeds kleiner leefgebied... grote katachtigen wereldwijd hebben onze hulp nodig. IFAW werkt nauw samen met overheidsfunctionarissen om de handel in wilde dieren op alle fronten te stoppen. Wij werken ook met lokale gemeenschappen, zoals de Masai in Kenia. Met gemeenschappen kunnen we duurzame oplossingen invoeren om het samenleven van mensen, grote katachtigen en andere wilde dieren mogelijk te maken.

In de Verenigde Staten hebben grote katachtigen met een heel specifiek probleem te maken: gevangenschap en particulier eigendom. Waarschijnlijk leven er op dit moment meer tijgers in gevangenschap dan in het wild. Deze dieren leven vaak onder erbarmelijke omstandigheden, zoals in veel te kleine kooien in achtertuinen en in zogenaamde “privédierentuinen”. 

IFAW lobbyt onvermoeibaar om in de V.S. de Big Cat Public Safety Act (BCPSA) door de Senaat en het Huis van Afgevaardigden te krijgen. Deze wet moet een einde maken aan de handel in “knuffelwelpen” en aan het houden van grote katachtigen als huisdier. De veiligheid van dieren én mensen staat op het spel.

Alleen samen lukt het ons om deze prachtdieren te redden. Daarom vragen wij jou om:

• nee te zeggen tegen knuffelwelpen en het exploiteren van dieren als toeristische attractie;
• melding te maken van online verkoop van producten van wilde dieren, via sociale media en/of via het formulier van onze coalitie.