grootste stuwdam van Oekraïne opgeblazen: gevolgen voor mens en dier

Op 6 juni 2023 vond er vroeg in de ochtend een explosie plaats bij de grootste stuwdam van Oekraïne. Deze dam, gelegen bij de waterkrachtcentrale Kakhovska HPP aan de Dnipro rivier in de zuidelijke regio Kherson, is het grootste waterreservoir van het land. Helaas bevindt de dam zich in de door Rusland bezette stad Nova Kakhovka. De vernietiging van de dam zal naar verwachting verschillende gevolgen hebben voor wilde dieren.

impact op wilde dieren en ecosystemen

De overstromingen als gevolg van de dambreuk zullen onmiddellijk de menselijke infrastructuur, zoals bruggen en huizen, vernietigen. De huidige modellen tonen aan dat de overstromingen tot wel 5 dagen kunnen aanhouden, waardoor de leefomgeving van lokale diersoorten wordt beschadigd. Het goede nieuws is dat we verwachten dat de dieren terug zullen keren naar het gebied zodra de overstromingen voorbij zijn.

noodsituatie voor huisdieren en wilde dieren in gevangenschap

Voor huisdieren en wilde dieren die in gevangenschap leven, is de situatie echter zeer urgent. Natalia Gozak, IFAW’s wildlife rescue officer in Oekraïne, legt uit: "Bij evacuatieprotocollen wordt zelden rekening gehouden met de mogelijkheid om huisdieren en boerderijdieren samen met hun eigenaren te evacueren. We hebben al berichten ontvangen dat naburige opvangcentra overweldigd worden door verzoeken om hulp. In Nova Kakhovka, een bezet gebied, is een kleine dierentuin volledig overstroomd, met uitzondering van de zwanen zijn alle dieren vandaag omgekomen."

woestijnvorming door watertekort 

De grote daling van het waterniveau boven de dam zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot een tekort aan drinkwater voor gemeenschappen en dieren die afhankelijk zijn van het Kakhovsky reservoir als hun belangrijkste waterbron. Dit tekort aan water voor irrigatie kan leiden tot woestijnvorming en zelfs de terugkeer van natuurlijke steppe-ecosystemen, of er moet gebruik worden gemaakt van alternatieve waterbronnen om de landbouw te ondersteunen. De daling van het waterpeil zal minstens drie regio's in Oekraïne treffen, waardoor habitats kunnen veranderen en de lokale biodiversiteit wordt beïnvloed.

Bovendien zullen grote gebieden die voorheen onder water stonden, nu droogvallen. "De rottende biomassa van waterflora en -fauna zal in de komende maanden veranderen in droog land of zelfs woestijn," vervolgt Gozak. Dit zal van invloed zijn op microklimaten en temperatuurverandering veroorzaken. Door winderosie zal zand en grond worden weggeblazen naar naburige gebieden, met gevolgen voor zowel mensen als de natuur.

gevolgen voor leefgebieden van wilde dieren

Daarnaast zullen ecosystemen die zich in de buurt van water bevonden, nu veel verder van water verwijderd zijn en mogelijk verdwijnen en veranderen in meer grasland en droge ecosystemen in het zuiden van Oekraïne. Opnieuw zullen de leefgebieden voor een groot aantal wilde diersoorten veranderen. Deze veranderingen kunnen een aanzienlijke impact hebben op de lokale flora en fauna in de regio.

"Op de lange termijn verwachten we dat de natuur waarschijnlijk zal terugkeren naar de meeste van haar historische grenzen," zegt Gozak. "Maar de voortdurende vernietiging van de infrastructuur en de druk op de watervoorziening zou zelfs kunnen leiden tot een golf van nieuwe klimaat- en water gerelateerde vluchtelingen in andere delen van Oekraïne en in Europa."