oorlog in Oekraïne heeft vernietigende gevolgen voor biodiversiteit

(Den Haag, 24 februari 2023) – Het is inmiddels precies een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Experts hebben in die tijd een enorme milieuschade vastgesteld, inclusief de vernietiging van ecosystemen. 

Uit cijfers die zijn bevestigd door het Oekraïense ministerie van milieubescherming en natuurlijke bronnen blijkt dat de oorlog een negatieve uitwerking heeft gehad op 20% van de beschermde gebieden, 600 diersoorten en 750 plantensoorten.

Oekraïne is het op één na grootste land van Europa en herbergt 35% van de Europese biodiversiteit. Het land heeft ontzettend veel verschillende natuurlijke leefgebieden, van ongerept grasland tot aan oerbossen. Een deel hiervan is nu vernietigd. Deze onvervangbare leefgebieden vormen een natuurlijke CO2-opvang, die klimaatverandering helpt tegengaan. En ze bieden een thuis aan duizenden soorten planten en dieren. 

Het zal tientallen jaren duren om de natuur in het zuiden en oosten van Oekraïne te herstellen. En zoals IFAW opmerkt, heeft ook het leven onder water te lijden onder de oorlog.

Zeemijnen en sonar met lage frequenties zijn bijvoorbeeld dodelijk voor dolfijnen. Sinds februari 2022 zijn duizenden dolfijnen aangespoeld op de stranden van de Zwarte Zee. Ook voor trekvogels veroorzaakt de oorlog problemen: hun migratieroutes lopen over de strijdgebieden en hierdoor kunnen ze zich niet goed oriënteren. De vogels moeten hun routes aanpassen zonder te kunnen landen en raken uitgeput.

Céline Sissler-Bienvenu, programmadirecteur Rampenrespons in Europa bij IFAW: "Het is ontzettend moeilijk om de milieuschade door de oorlog in exacte cijfers te vatten. Zeker nu, want de gevechten gaan door en diverse regio's zijn nog bezet. We weten echter uit rapporten van het ministerie dat er al ruim 300 miljoen vierkante meter Oekraïense grond vervuild is, wat een groot effect heeft op mensen en dieren – en die vervuiling zal ook nog doorwerken als de oorlog allang voorbij is."

De oorlog vernietigt essentiële ecosystemen en verergert ontbossing. Ook het risico van bosbranden stijgt. "Sinds het begin van de oorlog zijn er meer dan 1.000 bosbranden ontstaan tijdens gevechten, waarbij 33 miljoen ton CO2 is vrijgekomen. Ook zijn er door bombardementen op brandstofdepots tonnen chemicaliën in het milieu terechtgekomen", vertelt Charlotte von Croÿ, IFAW-programmamedewerker voor Rampenrespons in Europa.

Tijdens de oorlog richt IFAW zich op samenwerking met lokale organisaties om wilde dieren in gevangenschap uit dierentuinen, opvangcentra en andere faciliteiten te evacueren. Hierbij gaat het onder andere om beren, vleermuizen, caracals en vier jonge leeuwenwelpen en een klein zwart luipaardje. Als de oorlog voorbij is en het landschap veilig is (als landmijnen en andere explosieven onschadelijk gemaakt zijn), zal IFAW de overheid helpen een netwerk van lokale dierenbeschermingsorganisaties op te zetten om wilde dieren te redden en te rehabiliteren.

Beeldmateriaal is beschikbaar via deze link.