Wat is het verschil tussen Afrikaanse olifanten en Aziatische olifanten?

IFAW is een internationale organisatie die zich inzet voor het behoud en de bescherming van kwetsbare dieren, waaronder olifanten. Ons Room to Roam-initiatief in Afrika en ons Asian Elephant Protection-project in China zijn slechts twee van de vele manieren waarop we dieren in het wild helpen en biodiversiteit behouden.

11 verschillen tussen Afrikaanse en Aziatische olifanten

Er bestaan drie olifantensoorten:

• Aziatische olifant (Elephas maximus)
• Afrikaanse savanneolifant (Loxodonta africana)
• Afrikaanse bosolifant (Loxodonta cyclotis)

De Afrikaanse bosolifant werd ooit beschouwd als een ondersoort van de Afrikaanse savanneolifant. Wetenschappers categoriseren ze nu echter als twee aparte soorten. Ze hebben wel veel kenmerken gemeen.

In dit artikel groeperen we beide soorten Afrikaanse olifanten om ze te kunnen vergelijken met hun verder verwante familielid: de Aziatische olifant.

1. Geografisch verspreidingsgebied

Zoals hun namen al aantonen, leven Afrikaanse en Aziatische olifanten in verschillende werelddelen.

Afrikaanse bosolifanten leven in dichte regenwouden in West- en Centraal-Afrika; Afrikaanse savanneolifanten meestal leven in de beboste savannes en graslanden ten zuiden van de Sahara.

De Aziatische olifant leeft in de bossen, moerassen en graslanden van Azië, in onder andere India, Sri Lanka, Thailand, Cambodja, Laos, Vietnam, Myanmar, Maleisië, Indonesië en China. Meer dan de helft van alle wilde Aziatische olifanten leeft in India.

2. Oren

Het eerste makkelijk waarneembare verschil tussen Afrikaanse en Aziatische olifanten zijn hun oren.

De oren van een Afrikaanse olifant zijn veel groter dan die van een Aziatische olifant. De oren van Afrikaanse olifanten kunnen wel 1,8 meter lang en 1,2 meter breed worden.

De oren van olifanten worden gebruikt om hun lichaamswarmte af te voeren, dus men denkt dat dit verschil te maken heeft met het klimaat waarin deze olifanten leven. Afrikaanse olifanten hebben grotere oren nodig omdat ze in warmere klimaten leven dan Aziatische olifanten.

De vorm van hun oren is ook anders. Aziatische olifanten hebben kleine, rondere oren. Afrikaanse olifanten hebben oren die lijken op de vorm van het Afrikaanse continent.

3. Grootte

Aziatische olifanten zijn weliswaar de grootste landzoogdieren op het Aziatische continent, maar ze zijn kleiner dan Afrikaanse olifanten. Dit maakt de Afrikaanse olifant het grootste landzoogdier ter wereld.

Mannelijke Aziatische olifanten wegen gemiddeld zo'n 3.600 kilo, en kunnen tot 6.000 kilo wegen. Ze kunnen tot 6,5 meter lang worden en tot 3,5 meter hoog.

Afrikaanse bosolifanten zijn ongeveer even groot als Aziatische olifanten, maar Afrikaanse savanneolifanten zijn aanzienlijk groter. Afrikaanse bosolifanten zijn 2,4 tot 3 meter groot en Afrikaanse savanneolifanten 3,2 tot 4 meter.

Mannelijke Afrikaanse bosolifanten wegen 1.800 tot 5.400 kilogram. Mannelijke Afrikaanse savanneolifanten kunnen 4.500 tot 6.100 kilogram wegen.

4. Vorm van hoofd en rug

Een Afrikaanse olifant heeft een ronde kop en een holle rug die in het midden iets inzakt. Een Aziatische olifant heeft een kop met twee bulten, en een rondere rug.

5. Slurf

Er zitten 40.000 spieren in de slurf van een olifant. Alle olifanten gebruiken hun ongelooflijke slurf om te ademen, drinken, eten, ruiken, dingen vast te pakken, geluid te maken en te communiceren. Er zijn twee belangrijke verschillen tussen de slurven van Aziatische en Afrikaanse olifanten.

Afrikaanse olifanten hebben twee driehoekige uitsteeksels aan het einde van hun slurf. Deze uitsteeksels fungeren als vingers, waarmee Afrikaanse olifanten voorwerpen kunnen vastgrijpen en oppakken. Aziatische olifanten hebben maar één 'vinger' aan hun slurf. Daarom hebben zij de neiging om voorwerpen met hun hele slurf vast te pakken, in plaats van alleen met het topje van hun slurf.

Afrikaanse olifanten hebben ook meer snorharen aan het uiteinde van hun slurf dan Aziatische olifanten. Wetenschappers denken dat snorharen de olifanten helpen om objecten in hun omgeving te voelen, wat betekent dat Afrikaanse olifanten een gevoeligere slurf hebben dan Aziatische olifanten.

6. Huid

Zowel Afrikaanse als Aziatische olifanten hebben een donkergrijze tot bruine huidskleur, echter hebben Aziatische olifanten soms sproeten. Ze kunnen de pigmentvlekken hebben op hun gezicht, oren en slurf. Wetenschappers denken dat ze kunnen worden veroorzaakt door genen, voeding en leefgebied.

Een ander verschil in de huid is de rimpeligheid. Afrikaanse olifanten hebben een heel rimpelige huid en Aziatische olifanten een gladdere huid. Hoe dat komt? Wetenschappers hebben de rimpelige huid van de Afrikaanse olifant onderzocht en ontdekten dat deze vijf tot tien keer meer water vasthoudt dan een glad oppervlak. Dit helpt om de olifant koel te houden in het droge Afrikaanse klimaat. Aziatische olifanten hebben niet dezelfde gerimpelde, watervasthoudende huid omdat ze meestal in nattere omgevingen leven.

7. Slagtanden

Zowel mannelijke als vrouwelijke Afrikaanse olifanten hebben grote, gebogen slagtanden. Ze gebruiken hun slagtanden om voorwerpen te verplaatsen, voedsel te verzamelen en de bast van bomen te verwijderen. Tijdens droogte gebruiken olifanten hun slagtanden om te graven en ondergrondse waterbronnen te vinden. Ze gebruiken hun slagtanden ook om zich te verdedigen.

Aziatische olifanten krijgen niet altijd slagtanden, maar als ze die krijgen, zijn ze meestal kleiner en rechter dan de slagtanden van een Afrikaanse olifant.

Bij Aziatische olifanten hebben ook zowel mannetjes als vrouwtjes slagtanden, echter zijn in de meeste gevallen alleen de slagtanden van de mannetjes zichtbaar. Die van de vrouwelijke olifanten zijn bedekt door de bovenlip, en daardoor moeilijk te zien. Er zijn in het wild echter ook vrouwelijke Aziatische olifanten waargenomen met slagtanden van ongeveer 30 centimeter lang.

Ondanks dit grote verschil worden er tegenwoordig steeds meer Afrikaanse olifanten geboren zonder slagtanden. Wetenschappers denken dat dit gebeurt als reactie op de ivoorstroperij. Olifanten zonder slagtanden hebben minder kans om opgejaagd te worden en meer kans om te overleven en hun genen door te geven.

8. Teennagels

Alle olifanten hebben vergelijkbare voeten, maar er is één groot verschil. Aziatische olifanten hebben vier teennagels aan hun achterpoten en vijf aan hun voorpoten. Afrikaanse olifanten hebben drie teennagels aan hun achterpoten en vier aan hun voorpoten.

9. Sociale structuur

Afrikaanse olifanten hebben hechte familiegroepen die bestaan uit een matriarch (leidende vrouwelijke olifant) en haar nakomelingen. Ze reizen in grote kuddes van tot wel 70 olifanten. Afrikaanse olifanten bouwen hechte banden op binnen deze groepen en hebben een vaste sociale structuur.

Aziatische olifanten hebben meer vloeiende sociale structuren. Ze leven in groepen van 5 tot 15 verwante vrouwtjes, die minder hiërarchisch en losser met elkaar verbonden zijn. Kuddes Aziatische olifanten kunnen in de loop der tijd uit elkaar gaan en weer bij elkaar komen.

Alle olifantensoorten communiceren door middel van geluiden, geuren en aanraking. Ze maken lage, rommelende geluiden die voor mensen niet hoorbaar zijn.

10. Gedrag van vrijgezelle mannetjes

Mannelijke Afrikaanse olifanten verlaten de kudde wanneer ze geslachtsrijp zijn. Ze gaan dan alleen rondtrekken of voegen zich bij een kudde van vrijgezelle mannetjes.

Mannelijke Aziatische olifanten verlaten ook hun matriarchale kuddes. Ze hebben echter meestal niet de neiging om groepen van vrijgezellen te vormen, en leven in plaats daarvan meer solitair. In sommige regio's kunnen echter wel kleine vrijgezellenkuddes voorkomen.

11. Dieet

Zowel Aziatische als Afrikaanse olifanten zijn herbivoren. Ze eten grassen, boomschors, wortels, bladeren en stengels. Er zijn echter enkele verschillen in hun voeding.

Aziatische olifanten eten vaker palmen, grassen en bamboe, die in hun natuurlijke leefgebied meer voorkomen. Soms eten ze ook landbouwgewassen zoals bananen, rijst en suikerriet.

Afrikaanse olifanten daarentegen breken graag jonge boompjes af en eten die bladeren. Dit behoort tot hun favoriete voedsel. Afrikaanse bosolifanten eten ook fruit en zaden.

Hoe IFAW Afrikaanse en Aziatische olifanten beschermt

Olifanten worden bedreigd door stroperij, klimaatverandering en versnippering van leefgebied. Volgens de Rode Lijst van IUCN zijn Aziatische olifanten en Afrikaanse savanneolifanten bedreigd. Afrikaanse bosolifanten zijn ernstig bedreigd.

Bij IFAW werken we aan de wereldwijde bescherming van olifanten. We beschermen leefgebieden, stoppen stropers en ondersteunen lokale gemeenschappen om vreedzamer samen te leven met deze indrukwekkende dieren.

Leefgebieden verbinden

Via ons initiatief Room to Roam verbinden we versnipperde leefgebieden van Afrikaanse olifanten weer met elkaar. We streven ernaar om 10 cruciale landschappen, waar elk meer dan 10.000 olifanten leven, veilig te stellen en versnipperde stukken land weer met elkaar te verbinden. Hierdoor krijgen deze dieren weer de ruimte die ze nodig hebben om voedsel, water en partners te vinden.

Weesolifanten redden

In Zimbabwe en Zambia geven we verweesde olifanten een nieuwe kans. Zonder moeder hebben jonge olifantjes moeite om melk en onderdak te vinden. Ook hebben ze de bescherming van hun moeder nodig om roofdieren te ontwijken.

Om deze jonge dieren te helpen, steunen we twee olifantenopvangcentra. Op de IFAW-Wild is Life Panda Masuie Release site in Zimbabwe ondersteunen verzorgers de kalveren totdat de jonge olifanten zich aansluiten bij een van de wilde kuddes die rondtrekken in het natuurreservaat van bijna 350 km² groot.

Conflicten tussen mensen en olifanten voorkomen

We hebben ook projecten voor olifanten in Azië. In China hebben we het Asian Elephant Protection project gelanceerd in de laatste drie overgebleven leefgebieden van de Aziatische olifant in China: Xishuangbanna, Pu'er en Lincang. Dit project is gericht op het bevorderen en beschermen van het samenleven van mensen en olifanten.

We ondersteunden het monitoren van olifanten en een waarschuwingssysteem om conflicten tussen mensen en olifanten te voorkomen. Tegelijkertijd deden we wetenschappelijk onderzoek om strategieën voor het behoud van olifanten te onderbouwen. We lanceerden het Human-Elephant Conflict (HEC) Community Ranger Network. Hiermee trainden we 94% van de 200 gemeenschappen in Jinghong, China, waar olifanten voorkomen. Dit kwam meer dan 15.000 gemeenschapsleden ten goede.

We ondersteunen milieuvriendelijke alternatieve bestaansmiddelen voor gemeenschappen die te maken hebben met mens-olifant-conflicten. Het doel is om een allesomvattend initiatief voor gemeenschapsontwikkeling op te zetten, dat een combinatie is van behoud van biodiversiteit, energie-efficiëntie, koolstofvermindering en plattelandsvernieuwing.

Het belangrijke werk van IFAW is alleen mogelijk met jouw steun. Doneer vandaag om Aziatische en Afrikaanse olifanten en vele andere bedreigde diersoorten over de hele wereld te beschermen.