Betrokkenheid gemeenschappen
Mobiele omheiningen herstellen de vrede tussen mensen en olifanten in Zambia
Mobiele omheiningen herstellen de vrede tussen mensen en olifanten in Zambia
18 juni 2025
Door Zanji Valerie Sinkala, schrijver uit Lusaka, Zambia
Eerder deze maand liep een kudde olifanten door het dorp Kavikuyu in het stamgebied Chikomeni, in het oosten van Zambia. Normaal gesproken zou dit heel gevaarlijk zijn voor de mensen en voor de olifanten die misschien wel gedood zouden worden omdat ze boerderijen vernielen. Deze keer bleven de olifanten echter rustig. Terwijl de dorpsbewoners hun adem inhielden, keerde de kudde zich om en vertrok.
Samen met een lokale Community Resource Board (CRB) heeft IFAW onlangs dit mobiele elektrische afrastering met polydraad geïnstalleerd in het levendige dorp Chitungulu in Zambia – het beschermt de gemeenschappelijke velden tegen de constante dreiging van dieren die de gewassen plunderen. Foto: Luckmore Safuli / © IFAW
Het was voor het eerst in jaren dat de mensen de olifanten konden zien langskomen zonder dat hun gewassen werden vernield of dat ze bang waren voor hun leven.
In het Kasungu-Lukusuzi-gebied in Zambia, waar olifantencorridors en land van kleine boerderijen elkaar overlappen, helpt een goedkope, maar zeer effectieve oplossing de gemeenschappen eindelijk opgelucht adem te halen. Tijdelijke afrasteringen van polydraad die werken op zonne-energie blijken een doorbraak te zijn in het verminderen van conflicten tussen mensen en olifanten. De omheiningen werden geïnstalleerd door IFAW en het Zambiaanse Ministerie van Nationale Parken en Wildbeheer (DNPW).
“We hebben heel lang last gehad van olifanten”, zegt Margaret Mwanza terwijl ze naast haar beschermde maïsveld staat. “Als ze kwamen, aten ze alles op wat we hadden geplant. Maïs, zoete aardappelen, pinda's. Sinds de omheining is geplaatst, komen ze niet meer in onze buurt. We voelen ons veilig.”
Een gemeenschappelijke inspanning
De afrasteringen zijn niet van tevoren gemaakt; ze worden door de gemeenschap zelf gebouwd. De hekken zijn goedkoop en kunnen makkelijk worden verplaatst wanneer dat nodig is. Ze zijn gemaakt met houten palen en zonnepanelen, inclusief zonnebatterijen, stroomgeneratoren en een mix van dunne draden die zijn verweven met polyethyleen. Het systeem geeft een onschadelijke elektrische schok af bij olifanten die ze wegjaagt zonder ze te verwonden. Door de flexibiliteit is de draad niet stevig genoeg om valstrikken mee te maken, waardoor stropers geen andere dieren ermee kunnen verwonden.
De installatie begint met het samen in kaart brengen van het terrein, waarbij de lokale inwoners helpen om risicovolle gebieden te vinden en meewerken aan de bouw. De mannen zagen palen, de vrouwen maken paden vrij. Iedereen helpt mee en doet wat ze kunnen.
Samen met een lokale Community Resource Board (CRB) heeft IFAW onlangs dit mobiele elektrische afrastering met polydraad geïnstalleerd in het levendige dorp Chitungulu in Zambia – het beschermt de gemeenschappelijke velden tegen de constante dreiging van dieren die de gewassen plunderen. Foto: Luckmore Safuli / © IFAW
“Om dit hek te plaatsen, hebben we eerst met de gemeenschap gepraat”, zegt hektechnicus Cooper Zimba. “We zetten houten palen om de 10 meter neer, bevestigen isolatoren, spannen de draad en sluiten die aan op zonnepanelen.” De hekken gaan alleen aan als dat nodig is, meestal 's nachts, zodat er minder risico is op ongelukken en energie wordt bespaard.
Tot nu toe is er 76 kilometer polywire-hekwerk beschikbaar voor plaatsing in de corridor tussen Kasungu en Lukusuzi, waarvan 60 kilometer is geleverd door IFAW en 16 kilometer door DNPW. Er is al 30 kilometer geplaatst, waarmee 450 hectare landbouwgrond verspreid over 15 boerderijen is afgeschermd. Er wordt hard gewerkt om de rest van het hekwerk te plaatsen.
Wat het project op de lange termijn succesvol maakt, is het lokale draagvlak. Charles Siame, Field and Community Coordinator bij IFAW, legt uit: “Het gaat niet alleen om het plaatsen van een hek, maar om het versterken van de gemeenschappen zodat ze zichzelf kunnen beschermen.”
En het werkt. “Vroeger terroriseerden olifanten ons”, zegt Sarah Moyo in Gola. “Maar sinds deze speciale bedrading is geïnstalleerd, is alles veranderd. De eerste keer dat ze het aanraakten, renden ze weg. Ze zijn niet meer teruggekomen.”
Vrouwen oogsten groenten en fruit op gemeenschappelijke velden in het levendige dorp Chitungulu in Zambia. Foto: Luckmore Safuli / © IFAW
Het is een combinatie van traditionele kennis en praktische innovatie, waardoor olifanten op afstand worden gehouden en mensen en de omgeving veilig blijven. “Het is interessante technologie,” zegt Chris Kaoma, Field Operations Manager van IFAW in Zambia, “omdat het er simpel uitziet, maar een olifant wordt meteen afgeschrikt zodra hij het aanraakt.”
Dieren en mensen helpen om samen in balans te leven
Deze omheining is onderdeel van het omvangrijke Room to Roam-initiatief van IFAW, onze ambitieuze visie voor natuurbehoud in Oost- en Zuid-Afrika. Het ondersteunt een breder plan om ervoor te zorgen dat olifanten vrij door het landschap kunnen bewegen en mensen veilig blijven. Met snelle waarschuwingssystemen, eerstehulpteams, informatieborden en gerichte voorlichtingsbijeenkomsten in combinatie met de omheiningen, beginnen de gemeenschappen eindelijk een toekomst te zien waarin naast de wilde dieren kunnen leven in plaats van in conflict.
Draag bij aan een wereld waarin dieren en mensen in balans met elkaar leven.
Gerelateerde content
Zonder jouw steun kunnen wij ons werk niet doen. Geef nu voor het verbeteren van de leefomstandigheden voor dieren.