Afrikaanse grijze papegaaien gered van de illegale handel in wilde dieren

Tussen 1982 en 2001 zijn meer dan 1,3 miljoen grijze papegaaien gevangen voor de internationale handel. Hoewel ze sinds 2017 de hoogste beschermingsstatus hebben (Appendix I van CITES), blijft de illegale handel hun populatie hard uitputten. Naar schatting sterft tot 66 % van de vogels al vóórdat ze de handelsketen bereiken, waardoor de officiële cijfers slechts een fractie van alle slachtoffers laten zien.

Een crisis in het Congobekken 

De crisis is nergens schrijnender dan in de Democratische Republiek Congo (DRC), waar meer dan de helft van het leefgebied van de grijze papegaai ligt. Onhoudbare handelspraktijken en corruptie drijven de enorme vraag naar deze vogels. Elke maand passeren via doorvoerhavens als Kinshasa en Kisangani honderden papegaaien, vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Vervolgens belanden ze wereldwijd in de exotische huisdierenhandel of worden ze gevangengenomen voor veren en “bushmeat.”

In juni 2023 redde een undercoveroperatie van IFAW’s CARE-project (Confiscated Animals – Rescue and Enforcement) 45 grijze papegaaien uit de illegale handel in Pointe-Noire (Republiek Congo). Met hulp van het Jane Goodall Institute (JGI) werden de vogels uit overvolle rieten manden gehaald en in veilige, vogelvriendelijke transportkooien geplaatst. In JGI’s Tchimpounga Chimpanzee Rehabilitation Center kregen ze de noodzakelijke zorg en de vrijheid om hun vleugels weer uit te slaan.

In 2022 vond in Uganda een grote inbeslagname plaats nadat de Uganda Wildlife Authority, Conserv Congo en World Parrot Trust – met steun van de Wildlife Trust of India en IFAW – een verdachte vogelhandelaar onderzochten. Deze persoon werd gearresteerd voor het smokkelen van 122 grijze papegaaien vanuit de DRC naar Uganda. Drie vogels overleefden de traumatische omstandigheden niet; de overige 119 werden overgebracht naar het Uganda Wildlife Conservation Education Centre voor rehabilitatie. De papegaaien die volledig herstelden, werden vervolgens vrijgelaten in het Kibale National Park.

Een strijd om wettelijke bescherming

Deze arrestaties en inbeslagnames zijn alleen mogelijk dankzij de wet die de handel in grijze papegaaien sinds 2016 verbiedt. Toen zijn deze vogels naar Appendix I van CITES verplaatst, de hoogste beschermingsstatus binnen het internationale handelsverdrag, wat alle handel effectief stopzet.

Die mijlpaal onderstreept echter vooral de noodzaak: de druk op wilde populaties blijft enorm. Daarom is handhaving cruciaal. IFAW investeert in trainingen voor opsporings- en handhavingsdiensten, zodat zij inbeslag genomen dieren moeiteloos kunnen herkennen en op een diervriendelijke manier kunnen behandelen.

Onder het CARE-programma (Confiscated Animals – Rescue and Enforcement), gefinancierd door het Amerikaanse Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs (INL), gaf IFAW meer dan 80 frontlinemedewerkers praktijkgerichte training in het veilig vangen en verzorgen van Afrikaanse grijze papegaaien. Ook leverden we gespecialiseerde kooien en deelden we soortspecifieke zorgrichtlijnen op alle cruciale interceptiepunten.

Elk geredde papegaai is cruciaal voor het voortbestaan van de soort. In Maniema, waar de papegaaienhandel ongekend groot is, gebruiken we inbeslagnames om kwetsbare populaties in kaart te brengen en samen met lokale partners monitoringsnetwerken op te zetten. Met deze aanpak creëren we een voorbeeld dat andere provincies — en uiteindelijk de hele regio — kunnen volgen.