dieren, mensen en oorlog: de impact van conflicten

In een nieuw rapport Animals, People and War: The Impact of Conflict, dat is uitgebracht door IFAW (International Fund for Animal Welfare), wordt ingegaan op de ingrijpende gevolgen van hedendaagse conflicten, zoals oorlogen en burgerlijke onrust, voor dieren – waaronder gezelschapsdieren, vee, dierentuindieren en wilde dieren. 

De gevolgen van conflicten werken regelmatig door in de natuurlijke omgeving, met negatieve gevolgen voor individuele dieren, hele diersoorten en gemeenschappen die generaties lang kunnen doorwerken. In het rapport wordt een reeks aanbevelingen gedaan om de gevolgen van geopolitieke conflicten voor dieren aan te pakken, zodat het welzijn van dieren en daarmee ook gemeenschappen in crisistijd wordt verbeterd.

Erken effect van conflict op dieren

“De omstandigheden van dieren en mensen, en ook hun lot, zijn diep met elkaar verweven,” zegt Azzedine Downes, CEO van IFAW. “Menselijke conflicten zijn tragisch en blijven nooit beperkt tot de menselijke samenleving alleen. Dieren in conflictgebieden ervaren hetzelfde leed als mensen, dus het effect van conflicten op dieren moet worden erkend en aangepakt. Het welzijn van dieren waarborgen helpt ook ons eigen fundamentele welzijn als mensen te waarborgen, zowel op individueel als op maatschappelijk niveau.”  

Oorlogen en burgerlijke onrust leiden meestal tot een sterke toename van het aantal dakloze dieren, het verlies van hun habitat, gevallen van dierenmishandeling en een toegenomen concurrentie met de mens om hulpbronnen zoals voedsel, water of onderdak. Ook zijn dieren in dierentuinen kwetsbaar omdat ze niet kunnen ontsnappen of voor zichzelf zorgen, en heeft het verlies van vee tijdens conflicten heeft ernstige gevolgen voor boeren die betrokken zijn bij de voedselvoorzieningsketen. 

Noot voor de redacteur:

Belangrijkste bevindingen

• Oorlogen en burgerlijke onrust leiden meestal tot een sterke toename van het aantal dakloze dieren, het verlies van hun habitat, gevallen van dierenmishandeling en een toegenomen concurrentie met de mens om hulpbronnen zoals voedsel, water of onderdak;
• Door de mens veroorzaakte conflicten resulteren vaak in afbraak van milieubeschermende maatregelen, waaronder handhaving van de wildlifewetten door de politie en bescherming van land, wat op zijn beurt vaak leidt tot een escalatie van de illegale handel in wilde dieren door illegale stroperij;
• Het is bekend dat door conflicten achtergelaten dieren zwerfdierenpopulaties in stand houden; deze populaties zijn kwetsbaar voor het uitbreken van ziekten en vertonen in sommige gevallen kwalen, waaronder posttraumatische stressstoornis (PTSD), die het gevolg zijn van dat conflict;
• Dieren in dierentuinen worden in kooien of omheinde ruimten gehouden en kunnen niet ontsnappen of voor zichzelf zorgen, waardoor zij bijzonder kwetsbaar zijn voor het risico in de steek te worden gelaten wanneer hun verzorgers niet langer aanwezig zijn; en
• Het verlies van vee tijdens conflicten heeft ernstige gevolgen voor boeren die betrokken zijn bij de voedselvoorzieningsketen. Dit is vaak het gevolg van verderfelijke bedreigingen zoals landmijnen, een gevaar op lange termijn voor zowel vee als mensen die niet door beschermende omheiningen worden beschermd.

Belangrijkste aanbevelingen

• Versterking van internationale verdragen om van bezettingsmachten te eisen dat zij dieren in bezet gebied de juiste verzorging en onderdak bieden;
• Maak versnelde procedures mogelijk voor het vervoer van huisdieren over internationale grenzen in conflictsituaties;
• Neem huisdieren op in alle planningsinspanningen met betrekking tot de hervestiging van vluchtelingen die voortvloeien uit conflicten;
• Wijs de nodige middelen toe aan grensovergangen buiten conflictgebieden om het vervoer van huisdieren in veiligheid te brengen;
• Zoals uiteengezet in de ontwerp-beginselen van de Internationale Commissie voor Recht en versterking van internationale verdragen om te eisen dat extra zorg wordt besteed aan kwetsbare habitats in conflictgebieden;
• Goedkeuring van de ontwerp-beginselen van de Internationale Commissie voor Recht inzake de bescherming van het milieu in verband met gewapende conflicten en erkenning van het recht van de mens op een gezond milieu;
• Overwegen van de goedkeuring van "ecocide" in het kader van het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof (ICC) om verdere wegen te bieden om diegenen die verantwoordelijk zijn voor schade aan het milieu in conflictsituaties, te vervolgen;
• De wetshandhavingscapaciteit versterken om misdrijven tegen in het wild levende dieren en planten op lokaal, nationaal en internationaal niveau beter te kunnen bestrijden;
• Overwegen van het classificeren van opzettelijk en kwaadwillig beschadigen van dieren als oorlogsmisdaad, erkennende dat bedreigingen van dieren vaak worden gebruikt om invloed uit te oefenen op mensen; en
• Erkenning van de vernietiging van de natuur als vervolgbaar onder internationaal recht, erkennend dat toegang tot de natuur moet worden behandeld als een mensenrecht.