Een filmische kijk op de massale overplaatsing van olifanten in Malawi

Geschreven door Michael Zomer, filmmaker 

Eind juli heeft een team natuurbeschermers met succes 263 olifanten overgeplaatst van Liwonde National Park in Zuid-Malawi naar Kasungu National Park aan de grens met Zambia. IFAW zet zich hier al sinds 2015 in om stroperij een halt toe te roepen. In combinatie met de succesvolle bestrijding van stroperij zorgt deze overplaatsing ervoor dat de olifantenpopulatie van Kasungu, een van de grootste beschermde natuurgebieden in Malawi, voor lange tijd beschermd blijft. 

Om zulke grote dieren zoals olifanten te verplaatsen, heb je precisie, bekwaamheid en coördinatie nodig. Ik had het geluk dat ik deze waanzinnige klus van dichtbij mocht meemaken, als filmmaker die het project vast zou leggen. 

We stonden elke ochtend voor zonsopgang op en trokken al om half zeven door de bush. Om zo dicht mogelijk bij de actie te zijn klom ik op een van de vrachtwagens van het team op de grond, terwijl boven ons een helikopter op zoek ging naar de olifanten. 

Als het team in de helikopter de olifanten had gevonden, werd de kudde naar de open vlakte geleid. Daar werden ze met pijltjes verdoofd. Vervolgens werden de verdoofde olifanten door het grondteam gestabiliseerd. Het duurde ongeveer 40 minuten om de dieren op de gigantische wagens te laden. Het team van de translocatie was fantastisch. Iedereen had een eigen taak, zoals zorgen dat een olifant niet verkeerd terechtkwam, de gezondheid van de dieren in de gaten houden of planten weghalen zodat de grote wagens het gebied op konden. 

De grootste uitdaging was om de actie te voorspellen en te kiezen waar ik me op zou focussen. Er gebeurde zoveel tegelijk. Ik moest in korte tijd een effectief verhaal vertellen en het een verhaallijn geven. Ook het licht maakte het moeilijk om midden op de dag op de savanne te filmen. Ik wilde het verhaal ook op een visueel aantrekkelijke manier vertellen. Mijn favoriete filmmoment was toen de olifanten ondersteboven de vrachtwagens in werden getild. Het licht viel precies goed. 

Onderdeel zijn van deze overplaatsing heeft me ook emotioneel geraakt. Ik weet nog goed hoe de matriarch zich bleef verzetten tegen de verdoving, terwijl de rest van haar kudde al buiten bewustzijn was. Om haar als laatste te zien vechten, totdat ze eindelijk op de grond zakte... Ik kreeg er kippenvel van. Het was een krachtig moment. 

Het was hartverscheurend, maar er was geen tijd voor emoties. Toen de olifanten veilig in de wagens zaten, begon onze adrenaline pas te zakken en konden we het vieren. 

Als ik een film maak, wil ik een krachtig verhaal vertellen. Dat begint met een conflict. In dit geval wilde ik antwoord geven op de vraag: waarom moeten deze dieren van de ene naar de andere plek worden overgeplaatst? Veel mensen weten niet dat het merendeel van de nationaal parken in Afrika een soort eilanden zijn. Als er te veel olifanten in een park zijn, verdwijnt de vegetatie. Daardoor kunnen dieren het park verlaten, wat weer kan leiden tot conflicten tussen mensen en dieren. Dat conflict brengt ons bij de oplossing die te zien is in de film: het team verplaatst olifanten naar een nieuw park. 

Al met al ben ik ontzettend dankbaar dat ik de kans heb gekregen om deel uit te maken van dit project. Ik wil mijn professionele vaardigheden graag gebruiken om de wereld te verbeteren. 

Lees hoe IFAW olifanten de vrijheid geeft om rond te trekken: Room to Roam.