De wondere wereld van de olifantenslurf

Wellicht heb je je al eerder verbaasd over de slurf van een olifant. Er is geen ander dier dat beschikt over zo’n multifunctioneel orgaan. Ze doen er van alles mee: dingen oppakken, zichzelf beschermen, voelen, ruiken, communiceren, ademen en zelfs snorkelen. Het is net een Zwitsers zakmes. Je zou de olifantenslurf misschien wel het meest veelzijdige stuk gereedschap van het dierenrijk kunnen noemen. 

de evolutie van de olifantenslurf

Vroegere voorouders van de olifant hadden nog niet echt een slurf zoals we die nu kennen. De Moeritherium is de eerste slurfachtige diersoort waarvan met redelijke zekerheid gezegd kan worden dat hij rechtstreeks verwant is aan de voorouders van de olifant. Dit dier leefde zo’n 50 miljoen jaar geleden en was ongeveer zo groot als een varken. Zijn slurf is vergelijkbaar met de slurf van een tapir.

In de loop van de evolutie werden olifantachtigen steeds grotere dieren. Per soort groeiden ook de slagtanden en slurf mee met het lichaam. Dit was ook noodzakelijk om bij voedsel te kunnen komen. Gezien de bouw van het dier, met zijn grote zware hoofd, was het onmogelijk voor de nek om mee te groeien met het lichaam. Dus hoe verder van de grond, hoe langer de slurf en slagtanden werden. 

de ultragevoelige slurf van een olifant

De slurf van een olifant is een samensmelting van een neus en bovenlip. Aan het eind van de ruim twee meter lange slurf hebben olifanten een vinger waarmee voorwerpen vastgepakt kunnen worden. Je zou dit deel van de slurf ook wel de hand van de olifant kunnen noemen. In tegenstelling tot Aziatisch olifanten, hebben Afrikaanse olifanten twee vingers. 

Olifanten zijn enorm behendig met hun vingers en kunnen hiermee de kleinste voorwerpen vastpakken. Dit gebeurt met preciezie en gevoel. Onderzoekers aan Georgia Institute of Technology ondervonden dat olifanten zelfs een stukje tortillachips konden oprapen zonder kruimels achter te laten. De olifant in de porceleinkast maakt misschien minder scherven dan we zouden denken. 

Dat sterke gevoel zit eigenlijk in de gehele slurf van de olifant. Onderzoekers in Berlijn deden autopsie bij acht dode olifanten en onderzochten de zenuwtakken die betrokken zijn bij waarnemingen via de slurf. Dit bleek een verzameling zenuwen te zijn die groter is dan die van het brein van een aap. Voorzichtig durven de wetenschappers te concluderen dat de slurf van een olifant misschien wel één van de meest gevoelige lichaamsdelen is in het dierenrijk. 

Het is dan ook niet gek dat olifanten hun slurf gebruiken om affectie naar elkaar te tonen. Olifanten binnen een kudde troosten elkaar bijvoorbeeld door met hun slurf het lichaam van andere olifanten aan te raken of door hun slurf in elkaars mond te stoppen. Ook geven olifanten elkaar een knuffel door elkaars slurf vast te houden. 

de kracht van een olifantenslurf

Naast dat olifanten heel veel gevoel hebben in hun slurf, schuilt er een enorme spierkracht in een olifantenslurf. Geschat wordt dat olifanten tot 150.000 spieren in hun slurf hebben. Ter vergelijking: het menselijk lichaam heeft ongeveer 600 spieren. Met zijn spiermassa in zijn slurf kan de olifant tot wel 270 kilogram dragen, boomstammen doorbreken, graven naar voedsel en zichzelf verdedigen tegen roofdieren. Er zitten geen botten in de slurf en daardoor kan een olifant zijn slurf ook uitrekken tot zo’n 20 cm. Dat is handig om bij de bovenste blaadjes in een boom te kunnen. 

Naast dat olifanten hun slurf gebruiken als extra arm of hand, zit er een enorme zuigkracht in de slurf waarmee water of zand opgezogen kan worden. Het dier zuigt het op en blaast het uit in zijn mond of over het lichaam. Dit kan helpen bij het afkoelen, of het beschermen tegen insecten. Onderzoekers in de Amerikaanse stad Atlanta hebben ontdekt dat een olifant met een snelheid van 150 meter per seconde (540 kilometer per uur) water op kan zuigen. Dat is ongeveer vergelijkbaar met de snelheid van de Japanse magneettrein! Een volgroeide olifant kan 4 tot 8 liter water kwijt in zijn slurf. 

olifanten wereldwijd bedreigd door stroperij en verlies van leefgebied

Helaas gaat het nog steeds niet goed met olifant. Stroperij en verlies van leefgebied zorgen ervoor dat populaties onder enorme druk komen te staan. We mogen deze unieke diersoort niet verliezen en daarom zet IFAW zich samen met partners wereldwijd in om olifanten te beschermen. Dit werk wordt mogelijk gemaakt door de trouwe support van onze donateurs. Sluit je aan en maak het verschil voor deze prachtige dieren.