redding Kaapse aalscholver-kuikens door SANCCOB jaar geleden

In januari 2021 woedde de pandemie bijna een jaar. In Zuid-Afrika was een nieuwe variant van het virus ontdekt. Statistieken over besmettingen, ziekenhuisopnamen en doden beheersten het nieuws. Eigenlijk was het de bedoeling dat ik in Groot-Brittannië zou zijn om Winterwatch te presenteren, een live serie over het Britse dierenrijk. Hiervoor zou ik in Schotland werken, maar door de reisbeperkingen was dat niet mogelijk. In plaats daarvan bracht ik de kinderen naar school in Kaapstad, met een praatprogramma op de radio. Een interview met SANCCOB (Southern African Foundation for the Conservation of Coastal Birds) trok meteen mijn aandacht: er waren duizenden Kaapse aalscholverkuikens door hun ouders verlaten op Robben-eiland.

Er werd een enorme reddingsmissie op touw gezet met hulp van IFAW, en ze zochten vrijwilligers. 

Een paar jaar terug had ik een serie gefilmd over het programma voor pinguïnkuikens van SANCCOB, The Great Penguin Rescue. Ik had training gekregen als vrijwilliger en honderden geredde zwartvoetpinguïns gevoerd. Ik wist dat ik kon helpen, en ik had tijd. Dat komt niet zo vaak voor, want meestal ben ik op reis. 

Ik meldde me aan en werd opgeroepen. Mijn eerste dienst was op 29 januari. De eerste dag bij SANCCOB is altijd spannend. Het lijkt alsof iedereen weet wat er moet gebeuren en waar ze heen moeten, en in het begin voel je je wat verloren. Het was al een paar jaar geleden dat ik pinguïns had gevoerd en ik had het een beetje verleerd. Maar dit was een crisis, en iedereen moest aanpakken. Als je ook maar een beetje ervaring had, was je enorm waardevol. En of je het nu wilde of niet, je werd direct in het diepe gegooid.

Ik kreeg een snelle opfrisser – en een aalscholverkuiken. Onder begeleiding voerde ik mijn eerste sondevoeding uit voor vloeibare rehydratie. Hiervoor moet je een sonde in de keel van het vogeltje brengen, de maag in. Maar de sonde mag niet in de luchtpijp glijden, want dan stikt het kuiken. De eerste keer is zenuwslopend en je voelt de verantwoordelijkheid op je schouders. Dit zijn tenslotte bedreigde vogels. Bij de eerste paar vogels ging het langzaam. Mijn hart sloeg in mijn keel en ik had trillende handen, maar het is verbazingwekkend hoe snel je het in de vingers krijgt als je onder druk staat. En gelukkig vond ik het makkelijker om de sondes in te brengen bij aalscholvers dan bij pinguïns. 

De maanden erna werkte ik iedere week als vrijwilliger. Het was hectisch. Zo ontzettend veel vogels en zo ontzettend veel vogelpoep! Vrijwilligers die sondevoeding konden geven en om konden gaan met de kuikens, waren van onschatbare waarde. In het begin heb ik in iedere dienst voeding gegeven, met rehydraterende vloeistof of met vloeibaar gemaakte vis. Het was vermoeiend werk, veel voorovergebogen. En er leek geen einde te komen aan alle hongerige en wanhopige kuikens. 

Maar ze groeiden en werden sterker, en er was minder vaak sondevoeding nodig. Nu konden ze vast voedsel krijgen. Het was belangrijk dat de kuikens in dit stadium niet leerden om mensen te associeren met eten. Bij het voederen moest je dus een zwarte cape omdoen en een kap opzetten als vermomming. Het zag eruit als een belachelijke Darth Vader, maar voor een goed doel. Als je naar binnen ging, kwamen de aalscholvertjes in een hongerige troep op je af. Je moest oppassen dat je niet struikelde over de snaveltjes!

Niet al mijn werk draaide om voedingen. Soms werkte ik in de keuken om te helpen met de eindeloze stapel afwas, om vis vloeibaar te maken of om voer voor te bereiden. Mijn minst geliefde bezigheid was ongetwijfeld het schoonmaken. 2000 kuikens in stallen produceren ontzettend veel stront. Het stinkt en het is ondankbaar werk. Ik ben aardig perfectionistisch, maar al die vogelmest krijg je nooit helemaal weg. Het maakt niet uit hoe hard je schrobt, er blijven witte strepen. En je haar ruikt nog dagen naar vis! Het is echt geen leuk werk om stront van aalscholverkuikens op te ruimen, dus ik was telkens weer verbaasd hoeveel mensen zich hiervoor als vrijwilliger meldden. De stagiairs bij SANCCOB verdienen de meeste lof. Als vrijwilligers kunnen we zelf kiezen of we willen schrobben. De stagiairs moeten dit iedere dag doen, weken achter elkaar. 

Na zo'n twee maanden vrijwilligerswerk waren sommige kuikens klaar om te worden vrijgelaten. Ze waren sterk, goed op gewicht en hun veren waren waterdicht. Als je bij een dierenopvang werkt, is de dag van de vrijlating altijd een hoogtepunt. Hier betaalt al het harde werk zich uit en kan je het succes vieren. Het was mijn laatste dag als vrijwilliger voordat ik terug zou vliegen naar Groot-Brittannië en ik was uitgenodigd om mee te varen met een boot voor de uitzetting. 

De kuikens waren gered van Robben-eiland, dus daar zouden we ze ook weer vrijlaten. Het was een schitterende dag, zonnig en windstil. De kuikens waren gecontroleerd, geringd en in boxen gedaan voor hun reis naar het wild. Op het eiland werden ze eerst in een hok gezet om te acclimatiseren. Na een poosje deden we het hok open, en daar gingen ze! 

Een treffend contrast: deze kuikens kregen hun vrijheid terug op een eiland dat beroemd is geworden als gevangenis. Een tweede kans. Ik voelde me ontzettend trots toen ik alle lege hokken zag en hoe de kuikens eropuit gingen. Trots op alle vrijwilligers die onvermoeibaar hebben gewerkt om deze bedreigde vogels te redden, trots op de mensen van SANCCOB en hun stagiairs, die zo ontzettend hard hebben gewerkt en de ene na de andere crisis moeten oplossen, van pinguïns tot aalscholvers. Ik ben trots dat er mensen zijn die willen helpen, die het juiste willen doen, die hoop houden en mee blijven leven. Ik ben trots dat er zo'n onbaatzuchtig team was dat bereid was om in hun zomer wekenlang naar vis en aalscholverpoep te ruiken. 

– Michaela Strachan

Michaela Strachan is een bekende presentatrice in Groot-Brittannië. Ze presenteert al sinds 1986 allerlei programma's, waaronder The Wide Awake Club, The Hitman and Her, The Really Wild Show, Michaela’s Wild Challenge, Elephant Diaries en nog veel meer. Ze begon als presentatrice van kinderprogramma's, maar inmiddels is ze meer bekend om haar natuurprogramma's. Hiervoor reist ze over de hele wereld om dieren en natuurbeschermingsprojecten te filmen, waaronder 'The Great Penguin Rescue'.