Nania en de zoektocht naar haar kudde

De sfeer zat er goed in toen wij in de auto zaten die ons terugbracht naar Boroma voor onze lunchpauze. Tot nu toe hadden wij alleen maar stof gehapt. Wij hadden niet ontbeten, omdat wij al vroeg op pad moesten en wij verheugden ons op een mooie lunch met seizoensproducten. Het was 13.30 en aan weerszijden van de weg zagen wij geiten en ezels op hun gemak grazen: onze bestemming kwam in zicht. Maar toen kreeg ik een bericht waar ik al tien maanden op had gewacht: er waren wilde olifanten in de buurt van Nania's verblijf. 

Ik hoefde Issa, mijn chauffeur, niets te zeggen. Hij wist genoeg: de lunch waar wij ons zo op hadden verheugd, zat er nu niet meer in. Issa keerde de auto en wij reden weer terug naar Nania. Ik hield me stevig vast. Het is maar 20 kilometer rijden, maar het is een lastige route over een weg die al een tijd niet meer onderhouden is door een gebrek aan middelen. De weg wordt elk jaar slechter en slechter en alleen ervaren chauffeurs, zoals Issa, weten hoe zij vakkundig om alle gaten en kuilen heen moeten laveren. Ik maakte me al geruime tijd zorgen over de slechte staat van de weg. De weg was nu al slecht begaanbaar. En in de komende maanden zou dat natuurlijk alleen nog maar erger worden. Zou dat geen grote problemen geven voor de wekelijkse aflossing van de vaste verzorgers van Nania? En voor de aanvoer van rantsoenen? En wat te doen bij een noodgeval? Hoe moesten wij dit aanpakken? Zou het lukken om het parkbeheer onder druk te zetten om deze weg te repareren? Maar als ze dat al zouden willen doen, waar haalden we dan de middelen vandaan? Allerlei vragen schoten door mijn hoofd, maar de antwoorden bleven uit.

Na een helse tocht van vijftig minuten waren wij op onze bestemming en probeerden wij zo stil mogelijk in sluipgang onopgemerkt in de buurt van Nania te komen. Maar dat was ijdele hoop, want Nania en haar vriendje Whisty zagen ons meteen! Ze keken verbaasd naar ons en begrepen waarschijnlijk niet waarom wij zo omzichtig deden. Toen ik het tweetal als vanouds gezellig bij elkaar zag staan, haalde ik opgelucht adem. De wilde olifanten waren overduidelijk alweer weg. Salif en Souleymane, de verzorgers van Nania deze week, bevestigden dat ook en lieten me zien welke richting de olifanten waren opgegaan. Ze lieten mij de filmpjes zien die ze met hun mobiele telefoon hadden gemaakt. Ik zag dat de zes wilde olifanten, waaronder een babyolifant van een paar maanden tot mijn grote teleurstelling (en tot groot vermaak van mijn assistenten) net buiten het bereik van de cameraval waren gelopen die ik een dag eerder had geplaatst. Maar ik was al snel over mijn teleurstelling heen toen het pas echt tot me doordrong dat Nania nu voor het eerst contact had gehad met olifanten, terwijl ze op pad was. Toen Nania de olifanten zag, bleef ze staan naast Salif, die haar al sinds dag één in de opvang verzorgt, en deed ze haar slurf omhoog. De kudde olifanten zag Nania ook en ze roken haar al van een afstand. Dit was een belangrijke eerste stap in het rehabilitatieproces van Nania.

Toen Nania om 15.00 haar fles kreeg en gulzig twee liter melk naar binnen slokte, besloot ik om het spoor van de olifanten te volgen. Het was het begin van het droge seizoen en het hoge gras dat door de dieren was platgetrapt, begon al geel te worden, waardoor het spoor gemakkelijk te volgen was. Ik was op zoek naar de grote schat – hun poep! Mijn teamleden hielpen mij bij deze speciale missie. In een rij volgden wij het pad van de grote dikhuiden en ik zag dat Nania af en toe met haar slurf liefdevol over de rug van Whisty streek. Wilde ze zo aan Whisty vragen om meer tempo te maken? Of vond ze deze speurtocht een beetje eng en zocht ze steun bij haar trouwe vriend? Ik weet niet waarom ze het deed, maar het was een ontroerend gezicht om deze grote baby van 800 kg zo behoedzaam te zien omgaan met haar zoveel kleinere volwassen vriend. Whisty was er voor Nania toen zij zich eenzaam voelde. En Nania had Whisty toegelaten in haar domein. De vriendschap tussen de baby-olifant en de volwassen geit is in alle opzichten uniek.

Salif was in een boom geklommen om de omgeving te verkennen. Hij wenkte ons. De olifanten stonden nog maar dertig meter van ons vandaan. Ze waren onder een grote boom aan het grazen. Het had geen zin om te proberen om dichterbij te komen; dit deel van het park was nog niet in brand gezet om de aangroei van voedzame planten te stimuleren. Het gras om ons heen was zeker twee meter hoog en belemmerde ons zicht. Wij probeerden via een opengekapte plek iets dichterbij te komen, maar helaas... De slurven van de olifanten gingen meteen omhoog. Ze roken het gevaar en na een kort moment van twijfel, trokken ze weer verder. Wij snelden meteen af op de boom... Wij konden ons geluk niet op: daar lag onze schat, in een perfecte verse hoop! Ik legde de GPS-gegevens van de locatie vast.

Ik ging op mijn knieën naast Salif zitten en met een bemonsteringsbuis in mijn hand luisterde ik naar Salif die nog eens op een rijtje zette hoe je een monster van olifantenpoep moest nemen. Het team had alles wat bij de training aan bod was gekomen, perfect onthouden. En dit was het moment om het in de praktijk te brengen. Wij deden onze wegwerphandschoenen aan om te voorkomen dat het materiaal zou worden 'vervuild' door ons DNA en namen de maat op van de omtrek van de geselecteerde hoop. Deze gegevens moesten samen met de datum, de GPS-gegevens en het nummer van de bemonsteringsbuis worden vastgelegd. Salif wist precies wat hij moest doen: hij opende de buis met conserveringsmiddel en deed daarin wat hij op verschillende plekken uit de hoop had gehaald. Hij sloot de buis en schudde het. Zou hierin het DNA van Nania's moeder zitten? Die vraag stelden we onszelf bij elk monster dat wij namen, maar het zou nog een tijd duren voordat wij antwoord kregen. Deze olifanten waren immers nog maar een paar weken weer terug in dit 56.000 hectare grote park. Ze hadden ergens anders overwinterd. Het is vrij lastig om deze dieren op te sporen. Wij hadden nu nog maar vier van de twintig buizen gevuld. Om de monsters goed te houden, bewaarden wij ze in de vriezer en het team ging elke dag op zoek naar nieuwe schatten. Ons team is heel divers, maar hoeveel wij ook van elkaar verschillen, wij zijn allemaal even begaan met Nania. En onze grootste wens is om Nania te herenigen met haar familie. Avontuur is mensen eigen en voor Nania hebben wij alles over.

Een turfje van 131 cm lang met een buikomtrek van 172 cm! Dat waren Nania's maten, de laatste keer dat ik haar zag voordat ik weer terugging naar Frankrijk. Zoals altijd rende Nania toen enthousiast op me af, met haar slurf omhoog en snel en behendig betastte ze met het uiterste puntje van haar slurf voorzichtig mijn neus. Een paar seconden lang waren wij zo met elkaar verbonden, terwijl Whisty geamuseerd toekeek.

– Céline Sissler-Bienvenu, directeur van IFAW Frankrijk en Franstalig Afrika